Yerkir.am-ը բացառիկ զրույց է ունեցել ՌԴ Պետդումայի պատգամավոր, Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ Ռոման Խուդյակովի հետ Հայաստանի՝ Մաքսային միություն մտնելու և այդ համատեքստում Լեռնային Ղարաբաղի հետագա ճակատագրի վերաբերյալ, նաեւ' Զորի Բալայանի' ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին հասցեագրված հայտնի բաց նամակի մասին:
- Պարո'ն Խուդյակով, հետաքրքիր է իմանալ, թե ինչ կարծիք ունեք Հայաստանի՝ ՄՄ մտնելու և այդ համատեքստում Լեռնային Ղարաբաղի հետագա ճակատագրի վերաբերյալ:Ի՞նչ է սպասվում Ղարաբաղին, չէ՞ որ Հայաստանի անդամակցությունից հետո ԼՂՀ-ն, մաքսային առումով, կմեկուսանա Հայաստանից: Հնարավո՞ր է , որ Ղարաբաղը նույնպես ընդգրկվի Մաքսային միության մեջ, թեեւ դա դժվար է պատկերացնել՝ երկրի չճանաչված լինելու պատճառով:
- Հայտնելով իմ խմբակցության կարծիքը՝ կարող եմ ասել, որ Հայաստանի՝ ՄՄ-ին միանալու որոշումը ինքնուրույն և կշռադատված որոշում է: ԱՊՀ երկրներն իրենք են որոշում՝ միանալ ՄՄ-ին, թե' ոչ: Կարծում եմ, որ Հայաստանը ճիշտ քայլ է կատարել, որը դրականորեն կազդի ինչպես հայ ժողովրդի, այնպես էլ երկրի տնտեսության վրա: Անդամակցությունից կես տարի անց Հայաստանը, տնտեսական առումով, արդեն կզգա այդ քայլի բոլոր դրական հետևանքները, դրանից կշահեն նաև հայ գործարարները:
Ինչ վերաբերում է ԼՂՀ-ին, ապա այստեղ, կարծում եմ, նույնպես որոշակի փոփոխություններ են հարկավոր: Ղարաբաղը և Հայաստանը Ռուսաստանի հետ պետք է մտածեն՝ ինչպե՞ս Մաքսային միության մեջ ընդգրկել նաև Ղարաբաղին, որպեսզի վերանան բոլոր այդ արգելքները: Այդ ուղղությամբ հարկավոր է աշխատել, եւ դա կլինի հաջորդ քայլը, հարցը, որը ԼՂՀ-ն, Հայաստանը և ՌԴ-ն պետք է միասին լուծեն:
- Դուք արդեն խոսում եք ԼՂՀ-ին ընդգրկելու հնարավորության մասին, մինչդեռ ընդամենը վերջերս ռուսական «Առաջին ալիքը» սկանդալային տեսանյութ հեռարձակեց, որում ռեպորտաժի հեղինակն ասում է, թե Հայաստանի' ՄՄ-ին անդրամագրվելու ցանկությունն այդպես էլ կմնա ցանկություն' հենց Արցախի հարցի հետ կապված:
- Կարծում եմ, որ ամեն դեպքում Ռուսաստանը դիտարկելու է Հայաստանի անդամակցության հարցը, քանի որ դա կարևոր պետական հարց է: Ի վերջո, խոսքը նաև քաղաքացիների մասին է, որոնց չի կարելի թողնել բախտի քմահաճույքին: Դա մեր ընդհանուր թեման է, ընդհանուր խնդիրը, որը մենք միասին պետք է լուծենք:
- Այսպիսով՝ կարելի է ասել, որ դա լրագրողի սուբյեկտիվ կարծիքն էր և չի արտահայտում ռուսական ղեկավարության դիրքորոշումը:
- Գիտեք՝ ես կարող եմ խոսել միայն իմ անունից և արտահայտել մեր խմբակցության սկզբունքային դիրքորոշումը:
-Իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերվում Թուրքիայի՝ ՄՄ-ին միանալու ցանկությանը: Ձեր կարծիքով' դա լո՞ւրջ է, թե՞ միայն փորձ է արվում վախեցնել ԵՄ-ին՝ կարծիք ստեղծելով, որ երկրի քաղաքական վեկտորը կարող է փոխվել դեպի ՄՄ, դեպի Ռուսաստան:
-Կարող եմ ասել միայն, որ թուրքերը պարզապես քաղաքականություն են խաղում և արդեն շատ հեռու են գնացել իրենց խաղում: Թուրքիայի ժողովուրդը շուտով այնքան կհոգնի այդ կառավարիչ-վարչարարներից, որ նրանք արդյունքում փողոցում կհայտնվեն: Ես խորհուրդ կտամ նրանց' այդքան չտարվել այդ խաղով, առավել ևս, որ Թուրքիայի ժողովրդի դժգոհությունը իշխանություններից արդեն հասել է իր գագաթնակետին:
-Դժվար է պատկերացնել, որ ՄՄ-ում կարող են ընդգրկվել երկու թուրքալեզու պետություններ և, առավել ևս, որ Ռուսաստանը կողմ լինի դրան:
-Ոչ, գիտեք, յուրաքանչյուր հայտ դիտարկվում է, կարևորը, որ ժողովրդի համար լավ լինի:
- Պարո'ն Խուդյակով, Դուք տեղյա՞կ եք հայ գրող, հրապարակախոս Զորի Բալայանի բաց նամակից՝ ուղղված ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, որում վերջինիս կոչ է անում ՌԴ-ին' Ղարաբաղը ներառել Ռուսաստանի կազմի մեջ: Բալայանն իր այս առաջարկը հիմնավորում է 1813 թվականին Ռուսաստանի և Պարսկաստանի միջև կնքված Գյուլիստանի և 1828-ին կնքված Թուրքմենչայի պայմանագրերով: Եթե նույնիսկ տեղյակ չեք նամակից, այդուհանդերձ, ընդունե՞լի է Ձեզ համար նման դիրքորշումը, Ղարաբաղը կարո՞ղ է երբևիցե ընդգրկվել Ռուսաստանի կազմում:
- Կարծում եմ' եթե ԼՂՀ-ի բնակչությունը ցանկանա դա, դիտարկի նման հնարավորություն, ապա ռուսական կողմն անպայման պետք է արձագանքի: Եթե Ղարաբաղի բնակչությունը ցանկանում է ՌԴ-ի մասը կազմել, ապա ինչո՞ւ' ոչ:
-Բայց Զորի Բալայանը չի խոսում ԼՂՀ ժողովրդի անունից: Դա ամենևին ԼՂՀ-ի բնակչության ցանկությունը չէ, այլ անհատի՝ Զորի Բալայանի սուբյեկտիվ ցանկությունը:
- Կարող եմ միայն մեկ բան ասել' եթե, այնուամենայնիվ, ԼՂՀ-ի ղեկավարությունը դիմի նման առաջարկով Ռուսաստանին, կարծում եմ, ռուսական իշխանությունները կդիտարկեն այն, առավել ևս մենք' Պետական դումայի պատգամավորներս: Օրինակ' ես մեծ ուրախությամբ կողջունեմ այդ ուղղությունը:
- Կարծո՞ւմ եք, որ այսպիսով վերջապես կլուծվի Ղարաբաղյան հակամարտությունը, իսկ Ադրբեջանը, կարելի է ասել, խաղից դուրս կմնա:
- Այո, իհարկե, այդ դեպքում խնդրին այլ կերպ կմոտենային մնացած բոլոր պետությունները: Իսկ Ադրբեջանը վերջապես կհասկանար, որ իր համար ամեն ինչ վերջացած է, որ պետք է հանգիստ թողնի ԼՂՀ-ի բնակչությանը, որպեսզի նրանք հանգիստ և խաղաղ ապրեն: Ես ընդհանրապես կարծում եմ, որ, երբ որեւէ պետություն առանձնանում է, եւ այդ երկրի բնակչությունը որևէ որոշում է կայացնում, այն միշտ պետք է հաշվի առնել եւ բոլոր հարցերը լուծել խաղաղ ճանապարհով: Պատերազմն ինձ համար միշտ անընդունելի է, այն երբեք ոչ ոքի ոչ մի լավ բան չի բերել՝ միայն ցավ և կորուստներ: Այնպես որ' այդ ամենից պետք է ազատվել. դա արդեն հին թեմա է, իսկ նոր թեմայում բոլոր հակամարտությունները պետք է լուծվեն բացառապես խաղաղ ճանապարհով:
