2022 թվականի սեպտեմբերին լրանում է գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի պաշտոնավարման ժամկետը, արդեն հայտնի է, որ նա չի շարունակի պաշտոնավարումը, իշխող քաղաքական ուժը միանձնյա, առանց ընդդիմության մասնակցության, քվեարկել է և ընտրել նոր դատախազ։ Ի դեպ, պարզ համեմատությունը թույլ է տալիս պարզել, թե գործող և նորընտիր դատախազներից ով է ավելի լեգիտիմ։

2016 թվականի սեպտեմբերի 15-ին 5-րդ գումարման Ազգային ժողովը Գլխավոր դատախազի պաշտոնում ընտրեց Արթուր Դավթյանին։

• Քվեարկությանը մասնակցել են պատգամավորների ընդհանուր թվի' 130-ի 79.2 տոկոսը' 103-ը,
• «Կողմ» են քվեարկել պատգամավորների ընդհանուր թվի' 130-ի 74.6 տոկոսը' 97-ը,
• Դեմ» են քվեարկել պատգամավորների ընդհանուր թվի' 130-ի 2.3 տոկոսը' 3-ը,

2022 թվականի սեպտեմբերի 15-ին 8-րդ գումարման Ազգային ժողովը Գլխավոր դատախազի պաշտոնում ընտրեց Աննա Վարդապետյանին։

• Քվեարկությանը մասնակցել են պատգամավորների ընդհանուր թվի' 107-ի 65.4 տոկոսը' 70-ը,
• «Կողմ» են քվեարկել պատգամավորների ընդհանուր թվի' 107-ի 65.4 տոկոսը' 70-ը,
• «Դեմ» են քվեարկել պատգամավորների ընդհանուր թվի' 107-ի 0 տոկոսը' 0-ը,

Եվ այսպես՝ ինչ հաջողություններ է արձանագրել գլխավոր դատախազությունը՝ հեռացող Արթուր Դավթյանի ղեկավարման տարիներին:

Փողերի «լվացման» դեմ պայքարի գործում վերջին վեց տարիների ընթացքում Հայաստանը լուրջ առաջընթաց է գրանցել։ Համապատասխան օրենքի հեղինակը Արթուր Դավթյանն էր։ Նշված տարիների ընթացքում Հայաստանը միացել է հանցավոր ճանապարհով եկամուտների ձեռքբերման, «լվացման», հայտնաբերման և բռնագանձման վերաբերյալ միջազգային բոլոր կոնվենցիաներին, լիիրավ անդամի կամ դիտորդի կարգավիճակով ներգրավված է այս հանցատեսակի դեմ պայքարի մի քանի միջազգային հարթակներում: ՀՀ իրավասու մարմիններում քննվող այս բնույթի հանցագործության դեպքերի քանակը 2017 թ. համեմատ 2021 թ. ավելացել է 5 անգամ:

Քրեական գործերի քննության ընթացքում դատախազական ներգործության միջոցները վերջին վեց տարիների ընթացքում ոչ միայն այս ծանրաբեռնվածության մեջ չեն զիջել թվային ցուցանիշներով և բովանդակային արդյունավետությամբ, այլ ընդհակառակը՝ հիմնական ուղղություններով կարելի է ասել կրկնակի աճ են գրանցել: Դիցուք' միայն նախորդ տարվա ընթացքում կայացվել է շուրջ 9 հազար դատախազական ակտ: Էապես ավելացել են դատախազական ցուցումների թիվը, դատախազների կողմից 2021-ի ընթացքում տրվել է 5300 ցուցում, որը կրկնակի գերազանցում է 2020 թվականի արդյունքներին։

Դավթյանի պաշտոնավարման տարիներին աճել են կոռուպցիոն բնույթի հանցագործությունների բացահայտման ցուցանիշները։ Համապատասխան հանցանքի կատարման համար նախորդ տարի քրեական հետապնդում է իրականացվել 1698 անձի հանդեպ։ Թիվը 2020-ի ցուցանիշից 300-ով ավելի է։ Տարվա ավարտի դրությամբ ընթացիկ քրեական գործերով բացահայտված՝ պետությանը պատճառված վնասը կազմել է 443 միլիարդ դրամ։ Մի քանի անգամ բարձրացել է այնպիսի լատենտային հանցագործությունների բացահայտման ցուցանիշը, ինչպիսիք են պաշտոնեական դիրքի չարաշահումը, կաշառք տալը և ստանալը

Էականորեն կրճատվել է արձանագրվող սպանությունների թիվը։ Դիցուք' 2018-ին ՀՀ-ում գրանցվել է սպանության 36 դեպք, որը նվազագույնն է առնվազն վերջին 38 տարվա կտրվածքով։

Հաջողություններ են արձանագրվել ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման մասով և այս հարցում գլխավոր դատախազությունը բավական սկզբունքային դիրքորոշում որդեգրեց՝ հակազդելով անգամ Հակակոռուպցիոն կոմիտեին: Փետրվարին երկու գերատեսչությունների միջեւ հրապարակային վեճ ծագեց ՀՀ նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի որդու՝ Արգամ Աբրահամյանի՝ Ազատության պողոտայում գտնվող առանձնատան վաճառքի թեմայով: Այն պաշտոնեական դիրքի չարաշահման գործով ճանաչվել էր իրեղեն ապացույց։ Դատախազությունը Հակակոռուպցիոն կոմիտեի գործընկերների այս պահվածքը որակեց որպես «խիստ տարօրինակ»: Քննիչը վարույթից հեռացվեց, ԱԱԾ-ում նրա դեմ քրեական գործ հարուցվեց։ Ընդհանուր առմամբ, 2021-ի ավարտին վերջացել են 14 անձի վերաբերյալ ուսումնասիրությունները, որոնցով բացահայտվել է ենթադրյալ ապօրինի ծագում ունեցող 94 անշարժ գույք, 23 շարժական, 23 ընկերությունում մասնակցություն եւ 27 միլիարդ դրամի գումար։

44-օրյա պատերազմից հետո գլխավոր դատախազությունը շարունակել է կատարել իր առջև դրված խնդիրը, արդեն նոր պայմաններում։ Պատերազմից հետո գլխավոր դատախազը երկու անգամ աշխատանքային այցով մեկնել է Արցախ։ Դավթյանի այցը դժգոհության մեծ աղմուկ բարձրացրեց Բաքվում' չմնալով աննկատ։

Վերջին շրջանում մամուլը հաճախ էր գրում, որ գլխավոր դատախազի վրա իշխանության կողմից մեծ ճնշում էր գործադրվում' արցախյան 44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների հանցագործության մասին հաղորդում տալուց հետո: Հիշեցնենք, որ զոհվածների ծնողներն ու հարազատները պահանջում են Նիկոլ Փաշինյանին որպես մեղադրյալ ներգրավել վերոնշյալ քրգործով: Գրում էին, որ իշխանությունը հիշել է մի կարճված առեւանգման քրեական գործի մասին, որում ներգրավված կասկածյալները հանդիսանում են Արթուր Դավթյանի հարազատ հորեղբոր տղաները: Ամեն դեպքում չնայած ճնշումների մասին լուրերի Դավթյանը առաջնորդվեց օրենքով' քննիչին ուղարկելով զոհված զինծառայողների ծնողների դիմումը՝ Փաշինյանին որպես մեղադրյալ ներգրավելու մասին։

Ադրբեջանցիները պատերազմից հետո քրեական գործեր էին հարուցել ՀՀ նախկին պաշտոնատար անձանց նկատմամբ, սակայն, հայկական կողմի' մասնավորապես գլխավոր դատախազի ջանքերով նրանք որեւէ արդյունավետ հետախուզում ՀՀ քաղաքացիների նկատմամբ չեն կարողանում իրականացնել։ Դատախազության ձեռնարկած քայլերի մեծամասնությունը այս առումով արդյունավետ են եղել։ Ավելին՝ 44-օրյա պատերազմին առնչվող քրեական գործերով քրեական հետապնդում է հարուցվել Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության 60 ներկայացուցչի նկատմամբ:

Արթուր Դավթյանի պաշտոնավարման տարիներին ակտիվ համագործակցություն է հաստատվել մի շարք երկրների դատախազությունների հետ: Մասնավորապես, արդյունավետ են անցել նրա պաշտոնական այցերը Իրան, Եգիպտոս, Բելոռուս, Վրաստան, ՌԴ, ստորագրվել են ռազմավարական համագործակցության պայմանագրեր: Դավթյանը պարգևատրվել է ԱՊՀ անդամ պետությունների գլխավոր դատախազների համակարգող խորհրդի «ԱՊՀ երկրների պատվավոր դատախազ» կրծքանշանով, որը հանդիսանում է դատախազական այս կառույցի բարձրագույն պարգևը: ՀՀ գլխավոր դատախազ ՀՀ և ՌԴ դատախազությունների միջև արդյունավետ համագործակցության համար Վլադիմիր Պուտինի կողմից պարգևատրվել է «Ռուսաստանի դատախազության 300 տարին» հոբելյանական մեդալով:

Նշենք նաև, որ պատերազմից հետո ունեցած իր բոլոր պաշտոնական այցերի ընթացքում գլխավոր դատախազը բարձրացրել է Ադրբեջանի կողմից պատերազմում ահեբեկչական խմբավորումների ներգրավման, Ադրբեջանի կողմից իրականացված ռազմական հանցագործությունների, արցախահության խախտված իրավունքների հարցը: ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի անդամ երկրների համաժողովի 9-րդ նստաշրջանում գլխավոր դատախազի ղեկավարած պատվիրակությունը տապալել է Ադրբեջանի կազմակերպած հակահայկական միջոցառումը:

Ահա այսպիսինն էր գլխավոր դատախազության գործունեության հիմնական վեկտորը և արձանագրված ձեքբերումները, իսկ թե ինչպիսի հաջողություններ կարձանագրի արդեն նորընտիր գլխավոր դատախազը՝ ցույց կտա ժամանակը...: