50 հարց Կոշելյոկին

Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ Եգորովը, ով քրեական աշխարհում հայտնի է Կոշելյոկ մականունով, տարիքն առած, միջին հասակի, ամրակազմ տղամարդ է, ով, առաջին հայացքից, ոչ մի բանով աչքի չի ընկնում: Նման տեսք ունի Մեծ Նովգորոդի միակ «օրենքով գողը»: Ու խնդիրը միայն 28 տարի բանտերում անցկացնելը չէ' «գողի» թագը կարող է ստանալ մարդ, ով ունի հատուկ որակներ: Սա բացառիկ դեպք է, երբ «օրենքով գողը» լրագրողին հարցազրույց է տալիս, այն էլ' այսքան ծավալուն:

-Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ, ո՞ր տարիքից հայտնվեցիք բանտում:

-Նովգորոդի անչափահասների գաղութից: Առաջին անգամ ստիպած էի «ճամփորդել»: Պահակին խփեցի' տեղափոխեցին Գրյազովեց' հատուկ ուժեղացված ռեժիմով: Առաջ նման բան կար: Այնտեղ ժամկետ ավելացրին' ի հայտ եկած նոր հանգամանքների պատճառաբանությամբ: Այնտեղից տեղափոխեցին Արխանգելսկում գտնվող Տալագի' արդեն մեծերի գաղութ ու խիստ ռեժիմով: Հիմա այն չկա, փակել են:

-Անչափահասների գաղութո՞ւմ ցանկացաք «գող» դառնալ:

-Այդ մասին չէի էլ մտածում: Նովգորոդից տեղափոխվեցի Լենինգրադ, իսկ այնտեղ ծանոթացա մարդկանց հետ, ովքեր կյանք էին տեսել ու ինձ շատ բան սովորեցրին: Ինձ պատմեցին, թե ինչպես է պետք կյանքում ճիշտ ապրել: Նման «գիտելիքով» ու նման մարդկանց «ճանաչելով» ես հասկացա, որ վաղ թե ուշ ճաղերի հետևում եմ հայտնվելու: Երբ դա վերջապես եղավ, ես արդեն լավ թրծված էի:

-Ովքե՞ր են եղել ձեր ուսուցիչները:

-Հիշեցի Վոլոդյա Գորբատիին: Նա ամենից շատն էր ինձ ուշադրություն դարձնում, պատմում էր բանտի մասին: Նաև հիշում եմ' Եվսեյը, Մոնկան, Բերլը, Վալենտին «Շկվարկան» պատմում էին իրենց կյանքի փորձը: Նրանք բոլորը հրեա են ու տարիքով ինձանից շատ մեծ: Վաղուց հանգուցյալ են: Եվսեյը գնացել էր Ամերիկա, Բրայթոն բիչում էր ապրում: Հայտնի դեմք էր: Վալենտին «Շկվարկային» տասը տարի հետո նորից հանդիպեցի:

Կոշելյոկի ուսուցիչներից է եղել ռուսական քրեական աշխարհի հայտնի դեմք Բերլան'Բերլ Վուլֆի Գորովացկին: 1993-ին նա դարձավ Վասյա Պիտերսկու կնքահայրը, ով այսօր առավել հայտնի է որպես մոնախ Վարլաամ, ով իր համար գտել է Աստծուն և զղջացել նախկին կյանքի համար:

-Ինչո՞ւ եք այդքան ձգտել դեպի հրեաները:

-Նրանք շատ ճարպիկ են (ծիծաղում է): 60-ականներին Պիտերում կովկասցիներ չկային: Ավելի ուշ են սկսել հայտնվել, իսկ հրեաները շատ վաղուց են տարբեր գործերով զբաղվել: Իսկ ընդհանրապես տատիկս հրեական արմատներ ունի: Գուցե զգացել են… Շատ լավ մարդիկ էին:

-Իսկ որտեղի՞ց այդ մականունը' Կոշելյոկ:

-Ես ման էի գալիս կաշվից մեծ պորտֆելով: Այնտեղ էի պահում մանրադրամս: Շատ հարմար էր: Առաջին անգամ Լենինգրադում ինձ հենց դրանով էլ բռնեցին:

-Ի՞նչն ստիպեց գողանալ:

-Մինչև հիմա չգիտեմ: Մեծացել եմ սովորական ընտանիքում: Մայրս ու հայրս սովորական աշխատող մարդիկ էին: Դպրոցում լավ եմ սովորել:

-Ծնողներն սպասեցի՞ն, մինչև բանտից դուրս գաք:

-Այո: Նրանք մահացան 2000-ականների սկզբին: Ես արդեն վերադարձել էի Նովգորոդ: Նաև փոքր քույր ունեմ: Այստեղ է ապրում:

-Իսկ ազատության մեջ ամենաերկարը և կարճը որքա՞ն ժամանակ եք եղել:

-Ամենաերկար ժամանակը հիմա է' 1999-ից հետո: Իսկ ամենակարճը' 12 ժամ էր: Նոր էի ազատվել Նովգորոդի բանտից, անմիջապես էլի բռնեցին: Այդ օրը առավոտյան ոստիկանների վրա հարձակվել էին, ինձ վրա «բարդեցին»:

-Քննության ժամանակ չընդդիմացա՞ք:

-Ոչ:

-Իսկ վերջին խոսքի ժամանակ բան չասացի՞ք:

-Դատավորները երբեք վերջին խոսք չեն տվել: Արագ դատում էին ու վերջ:

-Եղել եք և «կարմիր», և «սև» զոնաներում: Որոտե՞ղ եք ավելի շատ եղել:

-Բոլոր զոնաները նույնն են: Ուղղակի պետք է կարողանալ պայմանավորվել: Նովգորոդում բոլոր գաղութները, բացի Բորովիչիի գաղութից, չգիտես ինչու, համարվում են «կարմիր», թեպետ բոլոր տեղերում կարգը նույնն է: Օնեգայում սկզբի համար կոտրեցին երկու ողս, իսկ հետո առաջին մեկ տարի ութ ամիսը նստացրին «одиночка»-ում: Տուլունում վարժանքների էր գալիս ՕՄՈՆ-ը: Մեկական հոգի հանում էին աստիճանների վրա, ու մինչև վազում էիր առաջին հարկ, մահակներով խփում էին: Այնտեղ միշտ դաժանորեն էին ծեծում: Իսկ ինչո՞վ ավարտվեց: Նույն Տուլունում հետո շատ ազատ ման էինք գալիս ոչ միայն մեր հարկում, այլև ամբողջ զոյայով: Դռանը խփում էինք, խնդրում թողել հյուր գնալ ու գնում էիր' ում մոտ ցանկանաս: Օնեգայում ինձ երկու մեծ մեքենա պահածո, շաքար ու ծխախոտ բերեցին: Պետը կանչեց, հարցրեց' էս բարիքի հետ ի՞նչ անենք: Ես «խորհուրդ» տվեցի բաժանել կոնկրետ մարդկանց' կոնկրետ մարդկանց միջոցով: Նայեց ինձ, լսեց, անսաց ու ոչ մի բանկա իր համար չվերցրեց: Պետերին կարգուկանոն է պետք: Մենք էլ ենք դրան կողմնակից' միայն թե մեր հասկացություններով: Եթե պետը խելացի է, երկար չի պնդում վերադաստիարակումը: Վատ է, եթե ֆորմալիստ է կամ էլ պետերի փոփոխության շրջանում ես հայտնվում: Այդ ժամանակ ամեն ինչ երկարում է կամ սկսվում նորովի: Բայց վերջիվերջո հանգստանում են, ու ամեն ինչ ընթանում է, ինչպես հարկն է:

-Պահակների վրա ինչպե՞ս էիք ազդում:

-Ոմանք վախենում էին: Մտածում էին, որ եթե խնդրանքը չկատարեն, ազատության մեջ խնդիրներ կունեն: Մյուսները կարեկցում էին ու նույնիսկ հարգում:

-Իսկ եղե՞լ է, որ «մենթերի» հետ ազատության մեջ հաշիվներ են մաքրել:

-Հատուկ ոչ մեկը նրանց հետևից չի ընկել, բայց պատահական հանդիպման ժամանակ հին վիրավորանքները կարող էին գլուխ բարձրացնել: Նայած ում բախտը ոնց կբերի:

-Իսկ Ձեր ժամանակ բանտերում ապստամբություն, հացադուլ, սպանություն եղե՞լ է:

-Էդ ընթացքում ինչ ասես' չի եղել:

-Բանտում առաջինը ո՞ր «գողին» եք հանդիպել:

-Բրիլիանտին: Շատ էինք զրուցում: Բրիլիանտը սովորեցնում էր միշտ ազնիվ լինել և թմրանյութերից հեռու մնալ: Բրիլիանտը ձգող անձնավորություն էր, ինչպես և «գողերի» մեծ մասը, ում հետ հանդիպելու առիթ եմ ունեցել: Մարդիկ ձգտում էին դեպի նա:

-Նրա հեղինակությունը ինչի՞ վրա էր կառուցվում:

-Անձնական օրինակի: Նրա խոսքը գործից երբեք չէր տարբերվում:

-Նրանից վախենո՞ւմ էին:

-Նրա որոշումներն անմիջապես օրենք էին դառնում և կատարվում առանց այլևայլության: Նա ճիշտ մարդ էր:

-Որտե՞ղ ու ե՞րբ ձեզ առաջարկ եղավ դառնալ «օրենքով գող»:

-Տուլունում: Այնտեղ շատ գողեր կային… Բանտում մարդը ոնց որ ռենտգենի տակ լինի: Ամբողջ էությունը տեսանելի է: Ինձ մոտենում էին, ու պարզապես կյանքից էինք խոսում: Առավել հաճախ զրուցում էինք Սլավա Իվանկովի (Յապոնչիկ) հետ: Շատ շփվող էր: Հետո հարցրին' ուզո՞ւմ ես ընտանիք մտնել: Սկզբունքորեն կարող էի ինքս էլ դիմել: Դրանում ոչ մի ամոթ բան չկար: Նույն կերպ կխոսեինք, ու հարցը կլուծվեր:

-Քվեարկեցին, ինչպես կուսակցական ժողովո՞ւմ:

-Ոչ (ժպտում է): Ամեն ինչ շատ պարզ է: Ոչ մի բյուրոկրատիա:

-Ո՞վ էր ստորագրել:

-Բոլոր գողերը, որ այն ժամանակ ինձ հետ նստած էին' Ազոն, Յապոնչիկը, Դաթոն (Տաշքենդցին), Ռոինը, Սլավա Կրիլան, Սեմերիկը, Մերաբ Մաֆիան, Աշոտը, Լեոն, Ռեզոն (Բաթումցի), Տիմուր Ցիկոն:

-Իսկ Դուք սանիկներ ունե՞ք:

-Ոչ: Չեմ հանդիպել այնպիսիններին, ում համար անունովս կերաշխավորեի:

-Ձեր «գողական» կենսագրությունը մաքո՞ւր է:

-Ոչ մեկն ինձ որևէ բանում չի կարող մեղադրել:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ կարդացեք սկզբնաղբյուր կայքում: