ՀՀ առողջապահության նախարարությունը ներկայացրել է կորոնավիրուսային համավարակի (COVID-19) կանխարգելման, վերահսկման, բուժման և այլ համալիր միջոցառումների շրջանակներում նախարարության կողմից իրականացված փաստացի ծախսերի մասին տեղեկատվություն: Տեղեկատվությունը 2020 թվականի մարտից մինչև տարեվերջ ընկած ժամանակահատվածի համար է: Աղյուսակում ներառված են բացառապես առողջապահության նախարարության կողմից կատարված ծախսերը, քանի որ ծախսեր եղել են նաև այլ գերատեսչությունների կողմից։ Տեսնենք, թե ինչի վրա են ծախսվել այդ գումարները։ Ի վերջո, 19 մլն դոլարը փոքր գումար չէ, անկախ նրանից՝ դա արվել է պետական բյուջեի՞, թե՞ այլ աղբյուրներից ներգրավված միջոցների հաշվին։ Ընդհանուր առմամբ, ծախսվել է ավելի քան 26 միլիարդ դրամ:

Համավարակի դեմ պայքարի համար ծախսված գումարների իրացման հետ կապված բազմիցս կասկածներ են հնչել։ Այդպես էլ, կարծես, հստակություն չկա, թե 1 հիվանդի բուժման ծախսերը որքան են կազմում։ Հայտնի է, որ կորոնավիրուսով վարակված ռեանիմացիոն հիվանդի բուժումը նստում է շուրջ 1 մլն դրամ։ Այս թիվը ժամանակին հնչեցրել է առողջապահության նախարարը։

Գումարը փոքր չէ։ Եվ, կարծես, հասկանալի է դառնում, թե ինչի համար էին այն խոսակցությունները, որ այլ հիվանդություններից մահացած քաղաքացիների հարազատներին փող են առաջարկում՝ կորոնավիրուսից մահացած ներկայացնելու համար։ Սա, իհարկե, ենթադրություն է, որը կարող է հաստատվել կամ ոչ։

Նշված գումարից բավական մեծ չափաբաժին ծախսվել է բժշկական սարքավորումների ձեռքբերման համար։ Ի՞նչ սարքավորումներ են եղել դրանք` հայտնի չէ։

Ոչ պակաս փոքր գումար ծախսվել է կորոնավիրուսի բուժման համար վերապրոֆիլավորված բժշկական կենտրոնների պահպանման նպատակով։ Խոսքն ավելի քան 9 միլիարդ դրամի մասին է։ Ի դեպ, ժամանակին լուրջ սկանդալ էր ծագել կապված այն բանի հետ, որ վերապրոֆիլավորվում են միայն այն ԲԿ-ները, որոնց տնօրեններն Արսեն Թորոսյանի յուրայիններն են: 1,6 միլիոն հատկացվել է բժշկական կենտրոնների վերանորոգմանը։

Հաջորդ մեծ գումարն ուղղվել է դեղորայքի և ԲՆԱ հագեցվածությանը, որը կազմել է ավելի քան 3.9 միլիարդ դրամ։ Պաշտպանիչ միջոցների ձեռքբերման վրա ծախսվել է գրեթե 1,8 միլիոն դոլար, մինչդեռ Hetq.am-ը գրել էր, որ բժիշկներին տրամադրվող հատուկ պաշտպանիչ հանդերձանքը չունի պարտադիր պետական գրանցում: Տեղական 9 արտադրողից պարետատունը բժշկական արտահագուստ է գնել, որից 4-ն անհատ ձեռնարկատերեր են։

Ընդհանուր առմամբ, հունիսի 16-ի դրությամբ ձեռք է բերվել 691 մլն դրամի 125 214 հատ արտահագուստ և մեկանգամյա բժշկական խալաթ։

Սրանցից 100 000-ը մեկանգամյա օգտագործման բժշկական խալաթներ են, որոնք կարել է տեղական «Տաշիր կար» ՓԲԸ-ն։ Վերջինս զբավում է արտահագուստի արտադրությամբ և մատակարարել է 579 մլն 024 հազար դրամի 100 000 հատ մեկանգամյա բժշկական խալաթ։

Հաջորդ խոշոր մատակարարը եղել է «MULTIFIX FZE» ընկերությունը, որից ձեռք է բերվել մոտ 50 մլն դրամի (99 330 ԱՄՆ դոլար) արտահագուստ՝ 7000 հատ, մեկ միավորը՝ 6930 դրամով։ Նույն արտահագուստից 1000 հատ ընկերությունը նվիրել է։ Այս ընկերության մասին հայտնի է միայն այն, որ գրանցված է Դուբայում, այլ տեղեկություն համացանցում չկա. պարզ չէ՝ այդ ընկերությունը կարո՞ղ է արտադրել բժշկական ապրանքներ, թե ոչ։

Ընդհանուր առմամբ, ձեռք է բերվել 46 մլն 497 հազար դրամի 13 219 հատ եռաշերտ արտահագուստ և 99 մլն դրամի 19 195 այլ արտահագուստ։

«ԱՆՄԱՐ» ընկերությունից կառավարությունը ձեռք է բերել «Տայվեկ» (tyvek) արտահագուստ՝ 10 000 հատ՝ 35  մլն դրամ արժողությամբ։ Դրանք ամերիկյան «Dupont» ընկերության արտադրանքն են։

«Եղիշե Մարգարյան» ԱՁ-ից գնվել է 14 մլն 252 հազար դրամի արտահագուստ՝ 1018 հատ, մեկ միավորի արժեքը՝ 14 000։ Ընկերությունը զբաղվում է բժշկական սարքավորանքի և գործիքների մեծածախ առևտրով։ Մարտի 30-ին «Եղիշե Մարգարյան» ԱՁ-ից 360 000 դրամի պաշտպանիչ նյութեր և ապրանքներ է գնել Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը։

7 մլն 200 հազար եռաշերտ արտահագուստ գնվել է «Լեյբր Գուդս» ՍՊԸ-ից. 1500 հատ 4800 դրամ արժողությամբ եռաշերտ արտահագուստ։ Այս ընկերությունը զբաղվում է ոչ մասնագիտացված մեծածախ առևտրով և բժշկական պարագաներ կամ պաշտպանիչ միջոցներ նախկինում չի արտադրել։

«Արևիկ Դարբինյան» ԱՁ-ից գնվել է 4,3 մլն դրամի 1719 հատ եռաշերտ արտահագուստ՝ միավորի արժեքը 2500 դրամ։ Այս ընկերությունը, ըստ Պետական եկամուտների կոմիտեի, զբաղվում է ժամացույցների և ոսկերչական արտադրատեսակների մանրածախ առևտրով։ 

0,5-1,7 մլն դրամի արտահագուստ, մեկանգամյա կիրառման բժշկական խալաթներ են գնվել «Անուշ Սեյրանյան», «Վազգեն Օհանյան» ԱՁ-ներից և «Ինշուրանս սերվիս» ՍՊԸ-ից։ 

Այս ընկերություններից միայն «Անուշ Սեյրանյան» ԱՁ-ն ինչ-որ կերպ առնչություն ունի հագուստներ կարելու հետ՝ զբաղվում է այլ հագուստի և պարագաների արտադրությամբ, որոնք ներառված չեն ուրիշ խմբավորումներում։ Ինչպես արդեն նշեցինք, բժշկականը ներառված է բժշկական միջոցներ և պարագաներ խմբում։ 

Իսկ ահա «Վազգեն Օհանյան» ԱՁ-ն զբաղվում է սննդամթերքի, խմիչքների և ծխախոտի առևտրով, «Ինշուրանս սերվիս» ՍՊԸ-ն էլ՝ ձեռնարկատիրական գործունեությանն օժանդակող լրացուցիչ այլ գործունեությամբ։

Համավարակի դեմ պայքարում ներառված բուժաշխատողներին, առողջապահության նախարարության տվյալներով, մինչև օգոստոսի 1-ը վճարվել է ավելի քան 1,5 մլն դոլարի պարգևավճար։

Բժշկական սարքեր ձեռք բերելու համար ծախսվել է ավելի քան  5 միլիարդ դրամ, սակայն, հայտնի չէ, թե ինչ սարքեր են ձեռք բերվել և ումից:

Այլ պետական մարմինների կարիքների բավարարման համար ծախսվել է 1 միլիարդ դրամ և այստեղ նույնպես հասկանալի չէ՝ ինչ պետական մարմիններ են և այդ ինչ թանկ կարիքներ ունեն:

Հասկանալի չէ նաև, թե ուր է Հայաստանին համավարակի դեմ պայքարի համար տրամադրված 400 միլիոն դրամի միջազգային օժադանկությունը և ինչի վրա է այն ծախսվել: