«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Հակոբը չափված-ձևված էր թե՛ մանկության տարիներին, թե՛ ավելի հասուն տարիքում: Նաև ակտիվ էր՝ կախված իրավիճակից: Բարի էր: Երբ իրենից տարիքով փոքր ինչ-որ մեկի վրա բարկանում էինք, կանգնում էր երկուսիս մեջտեղում ու ասում՝ մա՛մ, ինքը փոքր է: Շատ ջիգյարով էր: Ընտանիքի անդամների, բարեկամների հետ այնքան ջերմ էր: Նույնիսկ պատերազմի ժամանակ հետաքրքրվում էր բոլորից՝ քրոջից, հորեղբոր երեխաներից, քեռուց»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Գայանեն՝ Հակոբի մայրիկը:
Նշում է՝ արդեն մանկապարտեզի հանդեսներից ու միջոցառումներից նկատելի էր, թե որքան լավ է Հակոբը սկսում տիրապետել ռուսերենին: «Առանց ակցենտի խոսում էր: Բոլորը զարմանում էին, ասում՝ ձեր տանը ռուսերե՞ն եք խոսում: Մինչդեռ նման բան չկար: Հետո ընդունվեց Մեսրոպ Մաշտոցի անվան դպրոց, այնտեղ շեշտը դրված էր օտար լեզուների վրա: Դպրոցում լավ է սովորել, իսկ հետո արդեն ընկերներն են հիշում՝ կարող էր սովորած չլինել դասը, բայց լսելուց հետո պատասխաներ և գնահատականը ստանար: Դպրոցական ընկերների հետ հրաշալի հարաբերություններ ուներ, ու հիմա էլ պատմում են, որ Հակոբն ամեն ինչ անում էր, որ կռիվներ, վեճեր չլինեին, բայց եթե լինեին էլ, միշտ ընկերների կողքին է եղել: Ուսուցիչների հանդեպ հարգալից էր, երբեք չի նեղացրել որևէ մեկին»: Դպրոցի 12-րդ դասարանում սովորելու ժամանակ Հակոբն ընդունվում է Սլավոնական համալսարանի «զրո կուրս»:
«Սկզբում մտածում էր տնտեսագիտության ուղղությամբ ուսումը շարունակելու մասին, բայց հետո հասկացավ, որ դա իրենը չէ: Ընդունվեց իրավագիտության բաժին: Իրեն այդ ոլորտը շատ էր հետաքրքրում: Իմ աշխատանքն առնչվում է իրավաբանության հետ: Երբ տուն էր գալիս, սկսում էինք տարբեր հարցեր քննարկել»: Առաջին կուրսի առաջին կիսամյակն ավարտելուց հետո Հակոբը զորակոչվում է պարտադիր զինվորական ծառայության, 2019 թ. հունվարի զորակոչով մեկնում Արցախի Հանրապետություն: Ծառայությունն անցել է Ստեփանակերտի Ցորի զորամասում: 2020 թ.-ին ստացել է կրտսեր սերժանտի կոչում: «Շատ լավ էր տրամադրված ծառայությանը: Զորացրվելուց հետո մտադիր էր շարունակել ուսումը, մտքեր ուներ պետական համակարգում աշխատանքի անցնելու մասին: Ծառայությունը լավ էր ընթանում, ոչ մի անգամ դժգոհություն չի հայտնել, ինքն իր հարցերը միշտ տղամարդավարի լուծել է: Շատ էր ընթերցում, այդ թվում՝ մասնագիտական գրքեր:
Ընկերներն ասում են՝ գրքերն իրենց էր փոխանցում, որ կարդան: Մի անգամ զրույցի ժամանակ ասաց՝ այստեղից ի՞նչ պատվոգիր պետք է բերեմ, որ ուսման վարձս զեղչվի: Արձագանքում էի՝ դու դրա մասին մի մտածի, կարևորը՝ ծառայի ու վերադարձի տուն: Քույրիկն էլ էր ընդունվել Սլավոնական համալսարան, ու Հակոբն անհանգստանում էր, որ ինձ համար բարդ կլինի երկու ուսանողի ուսման վարձ վճարելը: Պատերազմի ժամանակ մեր այս զրույցը նորից հիշեցինք. «Հակո՛բ, վերջն այնպես արեցիր, որ վարձդ զեղչվի»: Ծիծաղեց: Ծառայության ժամանակ թե՛ հրամանատարության, թե՛ ընկերների շրջանում հարգանք է վայելել»: Հետո սկսվում է պատերազմը: Տիկին Գայանեն ասում է՝ այդ օրերին Հակոբը միայն հարցնում էր՝ այդտեղ ի՞նչ են ասում: «Ես էլ ասում էի, որ լավ է լինելու, հրադադար կլինի, Հակոբն ուղղակի քմծիծաղ էր տալիս: Բայց երբեք ոչ մի բառով անգամ չի հասկացրել, թե ինչ վիճակում է:
Պատերազմից մեկ տարի հետո եմ իմացել, որ երեք անգամ շրջափակման մեջ են ընկել, վերջինից շատ մեծ դժվարությամբ են դուրս եկել, որքան զորք ու զինտեխնիկա է ոչնչացրել: Սեպտեմբերի 27-ին, երբ պատերազմի բոթը լսեցի, անմիջապես սկսեցի Հակոբին զանգահարել: Մինչև ժամը հինգն իր հետ չեմ կարողացել կապ հաստատել: Ինքը զանգահարեց՝ իմ մոտ ամեն ինչ նորմալ է, մա՛մ, հանգիստ եղիր, տեղափոխվել ենք, անտառներում ենք: Հիմնականում ամեն օր զրուցում էինք ու կարծես միշտ նույն ժամին: Եղբորս հետ էր կապը պահում, ով ևս պատերազմի դաշտում էր: Հակոբը չէր ուզում, որ քեռին գնար մարտի դաշտ, անգամ ինձ ասաց, որ չթողնեմ: Ցավոք, Հակոբն ու եղբայրս իրար չհանդիպեցին, տարբեր հատվածներում են եղել»: Հակոբը եղել է Վարանդայում, Ակնայում, Կարախամբեյլիում, Ասկերանում, Հադրութում:
«Հրամանատարն ասաց, որ արդեն վերջին օրերին իրենց ամբողջ դասակին առանձնացրել են ու տարել Քարին տակ: Ասում էր, որ Հակոբենց դասակն իրենց թև ու թիկունքն էր. «Երբ առանձնացրեցին, մեր թև ու թիկունքն էլ կոտրվեց»: Ընկերները պատմում են՝ Հակոբը հրաշալի հաշվարկ էր անում, և հենց դրա շնորհիվ կարողացել էին ճշգրիտ հարվածներ հասցնել թշնամուն: Նաև կապի պատասխանատու է եղել»: Տղաները Քարին տակից նահանջի հրաման են ստացել: «Այդ ժամանակ նաև լուրեր էին տարածվում, որ թուրք հատուկ ջոկատայինները հայկական համազգեստով Քարին տակում են: Հակոբը քեռուն ասել էր, որ նահանջում են: Նա այդ ժամանակ մի քանի օրով եկել էր քաղաք հանգստանալու: Շտապ հագնվեց, որ գնա Հակոբի մոտ: Շատ անհանգիստ էի, Հակոբը զանգեց՝ մա՛մ ջան, ամեն ինչ նորմալ է, արդեն հասնում ենք ասֆալտին, նկատի ուներ, որ փողոց են դուրս գալիս:
Իր խոսքից հասկացա, որ պետք է գնային Ստեփանակերտ: Գիշերը պետք է մնային անտառներում: Իսկ առավոտյան հրամանը փոխվում է, ու, չգիտես ինչու, իրենց ուղարկում են Շուշի: Հորեղբորն ասել էր, որ ՄՈԲ-ին են բերել, ոստիկանության զորքեր: Հետո իմացանք, թե ինչպես են շատերը լքել Հադրութի 5-րդ գումարտակին և նաև Հակոբենց դասակին, որն այդտեղ է եղել: Նոյեմբերի 7-ին թեժ մարտեր են եղել, տղաները շրջափակման մեջ են հայտնվել, Հակոբի ընկերներից ոմանք զոհվել են: Նա կապ է հաստատել հրամանատարի հետ, որ օգնություն ուղարկեն: Իրենց նշելով, ճանապարհները շրջափակված են եղել, հնարավորություն չի եղել օգնություն ուղարկելու, հետագայում քննությունը կպարզի, թե ով է մեղավոր, ով չէ: Հրամանատարը հեռախոսով ասել է, թե ինչպես կարող է Հակոբը ձորակով դուրս գալ այդտեղից, բայց նա մերժել է՝ մինչև վերջ մնալով իր ընկերների կողքին»:
Հակոբը զոհվել է նոյեմբերի 7-ին Շուշիի մատույցներում: «Այդ օրն առավոտյան ինձ հետ խոսեց, հետո ավելի ուշ՝ քեռու, հորեղբոր տղայի հետ: Վերջինիս ասել էր՝ եթե մի երկու ժամից չզանգեմ, մերոնց մի բան կխաբես»: Իսկ հետո սկսվում է Հակոբի փնտրտուքը: Քեռին Արցախում չի կարողանում գտնել նրան: «Մինչև դեկտեմբերի վերջ որևէ տեղեկություն չունեինք, մտածում էինք, որ գուցե գերի է ընկել: Իրականությունն այլ էր՝ Հակոբի հագին «սպեցֆորմա» է եղել, նրան ու ևս 50 տղայի մարմին թշնամին տարել է փոխանակման համար»: 2021 թ.-ի հունվարի 26-ին հայկական կողմին փոխանցված 30 տղաներից մեկը Հակոբն էր, ինչը ԴՆԹ-ն հաստատեց փետրվարի 17-ին: Հրամանատարները, ընկերները հաճախ են այցի գնում Հակոբին, մայրիկն ասում է՝ կարող է պատահաբար նրանց հանդիպել իր որդու և մյուս տղաների մոտ:
«Այս ուշադրությունն այնքան կարևոր է: Երբ որդուս ընկերը զանգում է ինձ կամ քույրիկին, տոնական օր շնորհավորում կամ ուղղակի հետաքրքրվում, թե ինչպես ենք, այնքան լավ ենք մեզ զգում: Ինձ ապրեցնողը մեր մեծ ընտանիքը դարձավ, քանի որ չուզեցի, որ այս մեծ ցավի մեջ հիմա էլ սկսեն ինձ համար անհանգստանալ: Փորձեցի ինձ ամուր պահել: Հակոբը չէր ուզի ինձ կոտրված տեսնել: Մի անգամ իր կուրսընկերուհուն գրել էր. «Ուզում եմ մամայիս նման ուժեղ լինել, այդքան փորձությունների միջով անցնելուց հետո ձիգ է մնացել»: Այդ նամակագրությունն ինձ ուղարկեցին, այն կարծես սաստեց ինձ, որ Հակոբը, իհարկե, նաև աղջիկս չեն ուզենա ինձ կոտրված տեսնել: Նաև մայրիկներով ենք իրար ուժ տալիս, մեկս մյուսին ասում՝ եթե քեզ մի բան լինի, ո՞վ է որդուդ մոտ Եռաբլուր գալու: Եվ դա ևս սթափեցնող է: Պատճառներ ենք գտնում, որ մեր ապրելն արդարացնենք: Բայց սա այնքան էլ ապրել չէ: Մեր տղաները բոլորիս համար են կռվել, չեն պարտվել, հաղթել են մարտի դաշտում: Իսկ հիմա բոլորս նրանց հայրենիք ենք պարտք»:
Հ. Գ. - Հակոբ Եղիազարյանը Արցախի նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայության» և «Արիության համար» մեդալներով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ների կողմից: Հուղարկավորված է Եռաբլուրում:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
