Մինչ Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է գահավիժել ցած, իսկ 2017թ-ի տնտեսական զարգացման կանխատեսումներն այլևս հույս չեն ներշնչում, պարզվում է՝ կառավարությունը շարունակում է Հայաստանի արտաքին պարտքի բեռի ավելացմանն ուղղված իր քաղաքականությունը:
Փետրվարի 28-ին կառավարությունը ԱԺ-ի քննարկմանն էր ներկայացրել Ասիական զարգացման բանկի և ՀՀ կառավարության միջև կնքված վարկային հերթական համաձայնագիրը՝ Վանաձոր-Ալավերդի-Վրաստանի սահման միջպետական ճանապարհի համար: Նախատեսվում է, որ այս գումարով հիմնովին կնորոգվեն ճանապարհի վրա գտնվող 3 թունելները, 12 կամուրջ: Ի դեպ՝ ընդգծենք, որ սույն վարկային համաձայնագրով ստանձնվող պարտավորությունը կազմում է 44 մլն եվրո:
Իհարկե, դժվար թե գտնվի մեկն, ով կհամարձակվի պնդել, թե ճանապարհներ կառուցելը մի երկրում, որի ենթակառուցվածքները կատարելագործվելու տեղ դեռ շատ ունեն, վատ բան է, բայց հարցերը՝ կապված այս նախաձեռնության հետ, չափազանց շատ են:
Նախ՝ առաջին հարցը, որ ծագում է, հետևյալն է՝ որքանո՞վ է արդարացված Հայաստանի պետական պարտքի բեռի ավելացումը մի ժամանակահատվածում, երբ երկիրը գտնվում է բազմաթիվ ներքին ու արտաքին մարտահրավերների առջև: Չմոռանանք, որ մեր երկրի արտաքին պարտքը վաղուց հատել է 6 մլրդ դոլարի սահամանգիծն ու կազմում է ՀՆԱ-ի կեսից ավելին: Իսկ սա մի սահմանագիծ է, որից անդին ուղղակի անորոշությունն է:
Երկրորդ՝ ոչ պակաս կարևոր հարցադրումն այս ամենի հետ կապված, հնչում է այսպես՝ ո՞րն է, այնուամենայնիվ, երաշխիքն այն բանի, որ վերցված միջոցները կօգտագործվեն նպատակային, ու ասենք ասֆալտ փռելու անվան տակ դրանք չեն փոշիացվի: Վերջիվերջո, եթե անկեղծ, ապա բոլորին է հայտնի՝ Հայաստանում ճանապարհաշինության ոլորտում շրջանառվող ստվերային գումարները բավական մեծ են, ու դեռևս չեն գտնվել այն գործուն մեխանիզմները, որոնք կերաշխավորեին միջոցների արդյունավետ օգտագործումը: Չնայած ՀՀ տրանսպորտի, կապի ու տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարությունը փորձում է ներկայացնել փաստարկված հիմքեր՝ կարծելու, որ գոնե այս անգամ գումարը չի փոշիացվելու, բայց առանձնապես վառ երևակայություն պետք չէ ունենալ՝ հասկանալու համար՝ քանի դեռ կա, առկա է մարդկային գործոնն, աշխարհում ոչ մի մեխանիզմ ի զորու չի լինելու կատարելու կանխարգելիչ այն դերը, որը հատկացված է իրեն. մեզանում գոնե դեռևս այդ մեխանիզմների արդյունավետությունը փաստող օրինակներ չկան:
Երրորդ կարևոր հարցը, որ անխուսափելիորեն հառնում է՝ կապված սույն խնդրի հետ, հետևյալն է՝ ո՞րն է լինելու վարկի գումարներով վերանորոգվող ճանապարհի դրական ազդեցությունը Հայաստանի տնտեսության վրա: Այս իմաստով՝ ավելորդ չէ ընդգծել, որ, համենայնդեպս, անցյալի ունեցած մեր դառը փորձը փաստում է՝ ճանապարհաշինություն-տնտեսություն կապը Հայաստանում այնքան էլ զգալի չէ, և սա այն պարագայում, երբ ճանապարհաշինությունը յուրատեսակ ինդիկատորի դերում է հանդես գալիս, ինքնատիպ մի չափորոշիչ՝ հասկանալու՝ ինչ վիճակում է գտնվում տնտեսությունն՝ առհասարակ. այս տարիների ընթացքում չնայած նորոգվել կամ կառուցվել են բազմաթիվ ճանապարհներ, բայց այդպես էլ այդ ամենը ոչ մի դրական էֆեկտ չի ունեցել տնտեսության վրա կամ եթե ունեցել էլ է, ապա՝ խիստ նվազ:
Իհարկե, հարցերի շարանը՝ կապված Ասիական զարգացման բանկից Հայաստանի վերցրած ահռելի պարտքի հետ, այսքանով չեն սահմանափակվում, սակայն սրանք, թերևս, այն հիմնականներն են, որոնց կառավարությունը պարտավոր է պատասխանել, ինչը, սակայն, չի արվում: Թե ինչո՞ւ, դատե՛ք ինքներդ...
Դավիթ ԲԱԲԱՆՈՎ