Pastinfo.am ՀՀ ՊՆ N զորամասի ուսումնական ավիացիոն էսկադրիլիայի օղակի հրամանատար, մայոր Սարգիս Հակոբյանը՝ ունենալով ռազմական թռչող սարքերով թռիչքների բազմամյա փորձ, 21.11.2012թ.-ին զորամասում պլանավորված և իրականացվող ուսումնական թռիչքների ժամանակ զորամասին ամրակցված ինքնաթիռի վերթիռից հետո խախտել է ինքնաթիռի թռիչքային շահագործման ուղեցույցի կանոնները, որն անզգուշությամբ առաջացրել է ծանր հետևանքներ։

Այսպես. մայոր Ս. Հակոբյանը, 21.11.2012թ.-ին զորամասի հրամանատարի բանավոր հրամանով ընդգրկված լինելով զորամասում պլանավորված, ինքնաթիռով իրականացվող ուսումնական թռիչքին, ժամը 10:38-ին, թռիչքից անմիջապես հետո օդաչուների խցիկ ներթափանցած օդի և ծխի պատճառով կարգադրել է օդաչու, լեյտենանտ Աղասի Իսախանյանին անջատել օդալավորակիչը։ Թռիչքի 60-րդ վայրկյանում լեյտենանտ Ա. Իսախանյանը շարժիչի կառավարման բռնակը 80%-ի փոխարեն իջեցրել է մինչև 90% շարժիչի առավելագույն պտույտները մինչև 100% հասցնելու նպատակով, սակայն տեսնելով, որ շարժիչի պտույտները չեն իջել առավելագույնից, նա այդ մասին զեկուցել է մայոր Ս. Հակոբյանին։ Վերջինս այդ պահից սկսած ինքնաթիռի կառավարումը վերցրել է իր վրա և երկու անգամ շարժիչի կառավարման բռնակը 0,5 վայրկյանի ընթացքում մինչև 1 վայրկյան ֆիքսացիայով առավելագույնից իջեցնելով նվազագույնի' կրկին վերադարձրել է առավելագույնի։

Այդ գործողությունները բերել են շարժիչի պտույտների չնչին՝ 2-3% տատանումների, որը մայոր Ս. Հակոբյանի կողմից սխալմամբ ընկալվել է որպես շարժիչի մասնակի խափանում, այսինքն՝ շարժիչը չի արձագանքում կառավարման բռնակի գործողություններին և այդ մասին նա թռիչքի 2 ր 41-րդ վայրկյանին զեկուցել է թռիչքների ղեկավար, փոխգնդապետ Գարիկ Խնուսյանին։ Այդ ժամանակահատվածում գտնվելով առաջին շրջադարձի իրականացման փուլում՝ թռիչքի 3ր 10-րդ վայրկյանին օդալավորակիչի անջատման հետևանքով վրա հասած հարաբերական լռությունը, մայոր Ս. Հակոբյանի կողմից ընկալվել է որպես շարժիչի անջատում, որի մասին նա թռիչքի 3ր 18-րդ վայրկյանին զեկուցել է թռիչքների ղեկավարին , որից հետո թռիչքների ղեկավարից ստանալով ցուցում վերադառնալ հակառակ կողմով՝ սկսել է իրականացնել վթարային վայրէջքի փուլը։

Նվազագույն բարձրության' 200-250մ և ժամանակի սղության պատճառով Ս. Հակոբյանը սկսել է կտրուկ շրջադարձ կատարել դեպի թռիչքավայրէջքային ուղու ուղղությամբ, սակայն մոտ 15-20 վայրկյան չի նկատել այն։ Շարժիչի թվացյալ խափանման մասին վերջին զեկույցից հետո ամբողջությամբ տարված լինելով օդից թռիչքավայրէջքային ուղու որոնմամբ՝ Ս. Հակոբյանը չի վերստուգել շարժիչի խափանման իսկությունը և ձախից մոտ 2կմ հեռավորության վրա նկատելով թռիչքավայրէջքային ուղին՝ կատարել է համապատասխան շրջաբերներ՝ թռիչքավայրէջքային ուղու կենտրոն դուրս գալու նպատակով։ Վայրէջքամուտի ամբողջ ընթացքում Ս. Հակոբյանը չի հետևել ինքնաթիռի բարձր արագությանը, որը եղել է 370-420 կմ/ժ, որի պատճառով վայրէջքից առաջ չեն բացվել ինքնաթիռի փակվող թևիկները։

Վայրէջքը կատարվել է բարձր արագությամբ՝ մոտ 300կմ/ժ, թռիչքավայրէջքուղու վերջնամասից մոտ 1200 մետր հեռավորության վրա։ Վայրէջքից անմիջապես հետո մայոր Ս. Հակոբյանը սեղմել է ինքնաթիռի արգելակների բռնակը, սակայն նկատելով, որ դրանք բավարար չեն կանգնելու համար, սկսել է կիրառել վթարային արգելակները։

Վթարային արգելակների անսովոր ձայնի և դրա կիրառման արդյունքում սկսված ինքնաթիռի ցնցումները մայոր Ս. Հակոբյանի կողմից ընկալվել է որպես անիվների վնասում և այդ պատճառով վթարային արգելակները կիրառվել են կարճաժամկետ։ Տեսնելով, որ թռիչքավայրէջքուղու սահմաններում ինքնաթիռի կանգառն անհնար է' մայոր Ս. Հակոբյանն ինքնաթիռը շեղել է ձախ, դուրս եկել թռիչքավայրէջքային ուղու սահմաններից ու մտել դաշտավայր, անցել եւս մոտ 320 մետր եւ բախվելով քարքարոտ հողաթմբին՝ վթարվել է։

Դատարանում հետազոտված ապացույցների համաձայն, թռիչքի ամբողջ ընթացքում շարժիչի խափանում տեղի ունեցած չլինելու պայմաններում Ս. Հակոբյանի կողմից առաջին շրջադարձի իրականացման փուլում կատարվել է շարժիչի խափանման սխալ նույնականացում, վայրէջքագծի փուլում ինքնաթիռի նախավայրէջքային արագության գերազանցում, նա չի հետևել ինքնաթիռի խցիկում տեղադրված արագության, բարձրության, շարժիչի պտույտների ցուցիչներին, վայրէջքային փուլում սխալ է կիրառել հիմնական և վթարային արգելակները։

Մայոր Ս. Հակոբյանի կողմից կատարված վերը նշված գործողություններն անզգուշությամբ առաջացրել են ծանր հետևանք. ինքնաթիռի վնասմամբ Հայաստանի Հանրապետությանը պատճառվել է 150.000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք 61.075.500 ՀՀ դրամի, իսկ վառելիքաքսուքային նյութերի կորստի պատճառով՝ ընդհանուր 257.860, 912 ՀՀ դրամի վնաս, ընդամենը առանձնապես խոշոր չափի 61.333.360, 912 ՀՀ դրամի գույքային վնաս։ Բարեբախտաբար մարդկային կորուստներ չեն եղել:

Նշված արարքի համար Սարգիս Հակոբյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 378-րդ հոդվածի 1-ին մասով՝ Թռիչքների կամ դրանց համապաստասխան կանոնները խախտելը:

Մինչ դատաքննությունը սկսելը' ամբաստանյալ Սարգիս Հակոբյանը միջնորդել է դատական քննությունն անցկացնել արագացված կարգով՝ հայտարարելով, որ առաջադրված մեղադրանքը իրեն պարզ է, համաձայն է մեղադրանքի հետ:

Շիրակի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը' նախագահող դատավոր Ա.Մանուկյան, 2013թ. հունիսի 26-ի դատավճռով Սարգիս Երեմի Հակոբյանին մեղավոր է ճանաչել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 378-րդ հոդվածի 1-ին մասով և դատապարտել 2 տարվա պայմանական ազատազրկման՝ 2 տարվա փորձաշրջանով:

Ամբաստանյալ Սարգիս Հակոբյանից հօգուտ պետական բյուջեի պետք է բռնագանձվի 61.333.360, 912 ՀՀ դրամ՝ որպես կատարված հանցագործությամբ պատճառված վնասի փոխհատուցման գումար:

Պատիժ նշնակելիս դատարանը ամբաստանյալի պատասխանատվությունը և պատիժը մեղմացնող հանգամանքներ է դիտել այն, որ նա նախկինում դատապարտված չի եղել, նրա խնամքին են մինչեւ 14 տարեկան երկու անչափահաս երեխաները, երիտասարդ է, բնակության վայրից բնութագրվում է դրական, ծառայության ընթացքում հրամանատարության կողմից ստացել է բազմաթիվ խրախուսանքներ եվ նեկայումս էլ նրա ծառայության կարիքը կա, նա ընդունում է մեղքը, խորապես զղջում կատարածի համար:

Ամբաստանյալը բողոք է ներկայացրել ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարան՝ ամբաստանյալը խնդրում է բեկանել Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի 26.06.2013թ. դատավճիռը՝ հայցի մասով և այն թողնել առանց քննության:

Դիմումատուն միջնորդում է տուժող կողմին քաղաքացիական հայցի հարուցման իրավունք վերապահել քաղաքացիական դատավարության կարգով դիմելու դատարան, վերացնել իր դրամական բավարարման վրա դրված արգելանքը, որպես պատճառված գումարի չափ սահմանել 120.000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ՀՀ դրամ գումար:

Սոնա Մաշուրյան