Մեր զրուցակիցն է Ֆլորենցիայում բնակվող քանդակագործ Վիգեն Ավետիսը
Վիգեն, ինչպե՞ս եք գնահատում նախընտրական ներքաղաքական զարգացումներն ընտրություններից օրեր առաջ:
Քաղաքական պայքարի լիարժեք բացակայություն, անսզբունքային պայքար: Տեսնում եմ միայն Րաֆֆի Հովհաննիսյանին, որն իր կուսակցության կողմից կազմակերպված քարոզարշավ է իրականացնում, թեև նրա մի քանի քայլ դարձյալ չեն ընկալվում՝ վարսավիրանոց գնալը, ավտոբուս նստելը, բոլորին բարևելը: Մյուսների կողմից քարոզարշավ չի իրականացվում, այլ մասնակցում են անձնական խնդիրները բացատրելու համար: Այս բուն նախընտրական պայքարի ժամանակ ես իրականում չեմ տեսել իրական և առողջ քննադատություն, և եթե անգամ կա քննադատություն, ապա չկա այն, թե դու ինչ ես գալիս փոխես: Սա ամենամեծ բացն է այս նախընտրական փուլում: Հրանտ Բարգատյանը տնտեսական առաջարկներ է անում, հարյուր քայլ ներկայացնում, բայց իրականում սա վարչապետին ուղղված քննադատություն է, ի՞նչ կապ ունի նախագահի հետ վարչապետի աշխատանքը, նա ոչ թե Սերժ Սարգսյանի, այլ Տիգրան Սարգսյանի տեղը զբաղեցնելու խնդիր ունի:
Իրականում ուզում եմ բոլորի ուշադրությունը սևեռել մեկ հանգամանքի վրա՝ արդյոք նկատո՞ւմ եք, որ գրեթե բոլոր թեկնածուների մոտ առկա է հայերենի չիմացություն: Ավելին, օրինակ հացադուլավոր Անդրիաս Ղուկասյանն, ակնհայտ երևում է, որ ռուսական կրթություն ունի, նա հայերեն չի խոսում և հայերեն չի մտածում: Նա դիմել է ծայրահեղ միջոցի, ինքնազոհոողության, բայց տեսնում ենք, որ հանրության շրջանում դարձյալ հասկանալի չէ նրա պահանջը: Էպոսագետն իր ներկայի և ապագայի մասին կրիմինալ բացահայտումներ է անում: Իսկապես խղճում եմ մեր ժողովրդին, որ հետևում է այս ընտրապայքարին: Ոչ մի պոզիտիվ էնեգիա չի առաջացնում ոչ մեկի քարոզարշավը, ոչ մի համակրանք, ոչ մի հույս… Ամեն մեկը կարծես ինչ-որ ձևով փորձում է ավելի խորացնել հասարակության հիասթափությունը:
Ինչ վերաբերում է «գլխավոր դերակատարին»՝ Սերժ Սարգսյանին, ապա քարոզարշավին նրա պահվածքը իսկապես ամոթանքի է արժանի:
Ի նկատի ունեք «կիքսե՞րը», որոնք թույլ է տալիս նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ:
Ես շատ ուրախ կլինեի, եթե դրանք իսկապես կիքսեր լինեին, բայց դրանք Սերժ Սարգսյանի և իր շրջապատի իսկական էությունն են: Նայեք համակարգի տարբեր օղակներին, տեսեք ովքեր են նրան շրջապատել՝ բոլոր մականունավորները կենդանական աշխարհի:
Եվ երբ տեսնում ենք, թե Սերժ Սարգսյանի շրջապատն ովքեր են, հասկանում ենք, որ սա ուղիղ համեմատական է նրա թույլ տված կիքսերին: Գոյություն ունեն մարդկանց տեսակներ, նա այն տեսակներին է պատկանում, որ փորձում է սեփական անգրագիտությունը թաքցնելու համար շփվել ավելի անգրագետների հետ: Նա սա կարող է անել ընկերական շրջապատում, այս դեպքում մարդը կարող է իրեն թույլ տալ ընտրել նման շրջապատ, այսինքն՝ եթե դու հանցագործ ես, քո կողքին հանցագործներ են լինում, բայց երբ դա պետության առաջին դեմքն է անում, իրեն շրջապատում է նման ցածրորակ և կիսագրագետ, կիսակրիմինալ մարդկանցով, սա արդեն հանցանք է: Նույնիսկ Արմեն Աշոտյանը, որը ԿԳ նախարար է, որը օրենքով պետք է կրթության սիմվոլը լինի, ուղղակի կուսակցական ագրեսիա է նկատվում նրա մոտ և ոչ թե քաղաքակրթություն:
Վիգեն, ըստ Ձեզ, առաջիկա տարիներին ի՞նչ փոփոխություններ տեղի կունենան:
Հայաստանն այսօր գտնվում է ամենաբարդ աշխարհքաղաքական հատվածում: Հայաստանի առաջ դրված է լինել-չլինելու խնդիրը, և այսօր տեսնում եմ, որ Հայաստանը գնում է չլինելու ուղղությամբ: Հայաստանի առաջ հարց է դրված՝ Եվրամիություն, թե եվրասիական համագործակցություն, Հայաստանը պետք է որոշում ընդունի: Սերժ Սարգսյանը, որն ամենայն հավանականությամբ, առաջիկա տարիներին շարունակելու է ղեկավարել երկիրը և իր կազմով է մնալու, չեմ տեսնում նրանց մեջ մարդկանց, որոնք կարող են այս իրավիճակում փոփոխություն անել: Ես չեմ վստահում իրենց: Մյուս կողմից էլ, արտագաղթն է մեծանում: Եթե Հայաստանում ներգաղթ լինի, իրականում նոր իրավիճակ կտեսծվի, բայց ես փոխարենը տեսնում եմ օրեցող ահագնացող արտագաղթ: Պայքարողների թիվը պակասում է, Հայաստանը հայաթափում են, սա շատ վտանգավոր գործընթաց է, որ ծրագրել են իրականացնել և շատ լավ անում են: Ծրագրել են Հայաստանը դարձնել հանքարդյունաբերական մի վայր, որից կծնվեն մեծահարուստներ Հայաստանից և արտերկրից, կվերանա մշակույթը, պետությունը կլինի աֆրիկյան պետություն, որտեղ պետք չէ գիտություն, կրթություն, պետք են նրանց հանքերը:
Հիմա նույնիսկ մեր հողերը ուզում են վարձակալության տալ ուրիշ պետությունների, սա այն ծրագիրն է, որ ասում է՝ մեզ պետք չեն գյուղացիներ, գյուղատնտեսական արտադրություն, պետք չեն մտածող մարդիկ, այսպիսին է արդեն որդեգրված քաղաքական և սոցիալական ուղղությունը: Եվ եթե մնա Սերժ Սարգսյանի վարչախումբը, հետևաբար կշարունակվի այն, ինչ սկսել է տասը տարի առաջ Քոչարյանի ներդրած համակագի շնորհիվ: Իսկ օտար ուժերին պետք չեն մտածող մարդիկ, պետք են Սերժ Սարգսյանի և իր վարչախմբի նման մարդիկ, որովհետև նրանք կառավարելի են, բոլորը հանցագործներ են, նույնիսկ ԱՄՆ թույլ չեն տալիս մտնեն, որովհետև հանցագործներ են, բայց այդ հանցագործները նույն ԱՄՆ-ին ձեռնտու են, քանի որ նրանք կառավարելի մարդիկ են: Այսինքն՝ ես այս առումով լավատես չեմ, և չեմ կարծում, որ առաջիկա տարիներին փոփոխություն կլինի պետության կառավարման մոդելի մեջ: Արդյունքում մենք պետականության կորստի առաջ ենք կանգնում:
Վիգեն, իսկապե՞ս լավատես լինելու որևէ նշույլ չկա: Տեսակետ կա, որ ՀՀԿ-ն առաջիկա տարիներին կտրոհվի, փոփոխության կենթարկվի:
ՀՀԿ-ում չկան անհատներ, կա մեկ լիդեր, իսկ մնացածներն ուղղակի մատուցողներ են: Այնտեղ չկան ուժեր, որոնք գաղափարական բախումներ կարող են իրականացնել, ընդհակառակը, սա տոտալիտար համակարգ է, և ամենակարևորը, վերնախավը ձևավորված է հանցագործներով, հանցագործներ, որոնք չունեն սեփական միտք: Իրենց նոր էլիտա պետք չէ, իրենց էլիտան բնույթով հանցագործ է:
Սակայն հասարակության շարժիչ ուժը երիտասարդությունն է, և կյանքը ՀՀԿ-ից այն կողմ շատ ավելի հետաքրքիր է: Ես ինքս որոշում եմ կայացրել վերադառնալ Հայաստան, որովհետև տեսնում եմ, որ իրավիճակն արդեն օրհասական է, և պետք է միանալ ազգի փրկության գործընթացին: Արդեն փրկության մասին է խոսքը գնում, և ոչ թե ուղղելու և կամ ուղղություն տալու:
Սպասելիքներս ինձնից են, և ես արդեն իրավունք չունեմ հեռու մնալ:
Մոտավորապես ե՞րբ եք պատրաստվում վերադառնալ:
2013-ին պետք է վերադառնամ և գտնվեմ իմ երկրում: Ես երկրի խնդիրների լուծման մղվող պայքարին ամեն օր պետք է մասնակից լինեմ, այլևս իրավունք չունեմ հեռու լինել, ինձ կմիանան նաև շատ ընկներներ, շատ ընտանիքներ պետք է վերադառնան Հայաստան: Այսինքն՝ պետք է սկսել հակառակ գործընթաց, եթե նրանք հաղթում են այդ ձևով Հայաստանից դուրս հանելով, հետևաբար դա ծրագիր է, և որպեսզի նրանց ծրագիրը չհաջողվի, պետք է անել հակառակ քայլեր, վերադառնալ Հայսատան: Այս պահին սա իմ միակ պայքարի ձևն է, որը գոնե կդանդաղեցնի նրանց կայծակնային հարձակումը: Ես ուզում եմ Հայաստանը իսկապես դառնա կովկասյան Շվեյցարիա: Իսկական զինվորի կռիվը միայն պատերազմի դաշտում չէ: Թշնամու պարտությամբ չէ հաղթանակը, այլ ճշմարտության վերականգմամբ:
