Արթուր Ալեքսանյանի՝ Ամարասի Արթուրի ստեղծած «Միասնական Արմենիա» շարժումը դեռ սաղմնային փուլում է գտնվում, որի նպատակն է կանոնակարգել Հայաստանի, Սփյուռքի և Արցախի հայերի մասնակցությունը հայաստանյան քաղաքական ու հասարակական կյանքին: Այս մասին ԼՈՒՐԵՐ.com-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց շարժման անդամ, նախկին պատգամավոր Ազատ Արշակյանն, ում հետ այսօր խոսել ենք շարժման նպատակների ու ծրագրերի, ինչպես նաև` քաղաքական ուժերի հետ հետագա համագործակցության մասին:

- Պարոն Արշակյան, ի՞նչ նպատակ է հետապնդում «Միասնական Արմենիա» շարժումը և ովքե՞ր են ընդգրկված դրա կազմում:

- Շարժումը կարելի էր անվանել Հայաստան-Սփյուռք-Արցախ միասնություն: Սա համերաշխության ու համահայկականության շարժում է, ծրագիր, որի նպատակն է համախմբել բոլորին: Բացի նրանից, որ Հայաստանում և Արցախում արդեն շատ կան հասարակական ու քաղաքական կազմակերպություններ, մենք որոշեցինք լինել առանձին կազմակերպություն, որը կհամակարգի այդ աշխատանքներն արդեն Հայաստանում: Շատերն են ներկայացնում ծրագրեր, շատերն են այսօր խոսում միասնականության մասին, բարեգործություններ անում, բայց այդ բոլոր կազմակերպությունները գործում են առանձին-առանձին, որոնք աշխատում են որոշակի հատվածի հետ: Արթուր Ալեքսանյանն էլ առաջարկեց ծրագիր, որտեղ ընդգրկված են այն բոլոր մեխանիզմները, որոնք կհամակարգեն այդ աշխատանքները: Դա հնարավորություն կտա ունենալ մի ինստիտուտ, որը կհամակարգի այդ համերաշխությունն ու միասնականությունը: Այսինքն, կաշխատի մի ինստիտուտ, որը կդառնա որպես մեխանիզմ այդ համահայկականության համար, որտեղ կարող են հանդես գալ Հայաստանի, Սփյուռքի ու Արցախի գործիչները, և ներկայացնել իրենց հուզող հարցերը:

- Այսի՞նքն…

- Այսինքն, ամեն անգամ անհրաժեշտ չի լինի մոբիլիզացիա անցկացնել: Այդ գործիքը Արթուր Ալեքսանյանը տեսնում է ՀՀ Ազգային ժողովի Վերին պալատում: Այսինքն, նա առաջարկում է պահպանել ԱԺ-ն՝ իր բոլոր իրավունքներով ու կարգավիճակով, և լրացուցիչ ձևավորել երկրորդ պալատ, որը կզբաղվի համահայկական խնդիրներով:

- Եվ, հետևաբար, կարող ենք ենթադրել, որ շարժման մասնակիցնները նպատակ են հետապնդում մասնակցել նաև հաջորդ խորհրդարանական ընտրություններին...

- Խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու հարցը միայն մեկ պայման ունի. եթե գործող կուսացկություններն ու դաշինքները հանձն են առնում մասնակցել ընտրություններին, մենք, որպես վետերաններ, կարող ենք նրանց աջակցել: Այսինքն, շարժման չորս մասնակիցներն էլ քաղաքական ամբիցիաներ չունեն:

Արթուր Ալեքսանյանը պատերազմի վետերան է, Հրանտ Թոխատյանն իր գործով է զբաղված, Արամ Ավետիսյանն արվեստագետ է, որը նույնպես պատերազմի վետերան է, և ես՝ Ձեր խոնարհ ծառան, հայտնի վետերան, ով ևս հետաքրքրված չէ քաղաքական կարիերայով:

Մեզ հետաքրքրում է ծրագիրը, որը մեր խորին համոզմամբ՝ հետաքրքիր ծրագիր է: Ներկա Հայաստանի պետական ինստիտուտը զբաղվում է համահայկական խնդիրներով, բայց սա օրենսդրական նախաձեռնության իրավունք չունի, ինչը շատ կարևոր է: Այսինքն, ստեղծելով ԱԺ երկրորդ պալատ, մենք կարող ենք մերժել կամ հաստատել ԱԺ-ի համահայկական խնդիրներին առնչվող հարցեր, որոշումներ:

Ասեմ նաև, որ ամեն ինչ կախված է նրանից, թե շարժումն ինչ ընթացք կստանա: Եթե նորմալ ընթացք ստանա, շատ ավելի լավ, իսկ եթե ոչ՝ կմտածենք այլ բան: Անհրաժեշտության դեպքում մենք պատրաստ ենք մեր կազմակերպությունը գրանցել նաև որպես քաղաքական կուսակցություն, չնայած որ՝ նման մտադրություններ չունենք: Եթե անհրաժեշտ լինի միանալ այս կամ այն քաղաքական ուժին, որը կընդունի մեր ծրագիրն ու անհատապես կհրավիրի որպես պատգամավորի թեկնածուներ, մենք պատրաստ ենք նաև դրան: Այսինքն, մենք պատրաստ ենք ամեն ինչի, միայն թե մեր գործն անենք: Այսպես, թե այնպես, այդպիսի քարոզչություն մենք անելու ենք, իսկ եթե դրա համար պահանջվի նաև մեր թեկնածությունն առաջադրելը, մենք նաև կդառնանք թեկնածուներ: Եթե մենք կարողանանք մեր ծրագրերը կյանքի կոչել՝ չդառնալով քաղաքական ուժ, շատ ավելի լավ: Մեր քայլերը դեռ հստակ ու տեսանելի չեն, որովհետև դրանք առայժմ սաղմնային փուլում են:

- Լավ, իսկ ինչպե՞ս եք պատկերացնում Ձեր հետագա քայլերը: Կա՞ն առաջարկներ քաղաքական ինչ-որ ուժերի կողմից: Հետաքրքրվո՞ւմ են Ձեր ծրագրով:

- Կարող եմ ասել, որ գրեթե բոլոր ընդդիմադիր ուժերի հետ մենք այս պահին բանակցություններ ենք վարում: Նրանցից անշուշտ կան առաջարկներ: Ես հիմա անուններ չեմ կարող տալ, բայց վստահ եմ, որ առաջիկայում այդ մասին իմանալու հնարավորություն Դուք կունենաք:

- Ինչո՞ւ «Միասնական Արմենիա»:

- Մենք փորձել ենք այն կապել ինչպես ռուսերեն, այնպես էլ անգլերեն միասնական բառի հետ: Единая-недилимая՝ միակ, միասնական: Մենք ունենք գործընկերներ, որոնց հետ կապված ենք: Նրանք և Արցախից են, և Սփյուռքից, որոնց հետ մենք ակտիվ շփվում ենք: Այսօր հայապահպանության խնդիրը բավականին լուրջ է: Մի զգալի զանգված չի տիրապետում հայերենին: Մենք ուզում ենք, որ նաև նրանց համար հնչեղ լինի, դրա համար ընտրեցինք դա:

- Այսօր՝ ընտրություններին ընդառաջ, բոլորը խոսում են միասնական արժեքներից ու միասնական գաղափարից, բայց հայտնի տեսակետ կա, որ մանր միասնական շարժումները պառակտում են հասարակությունը և հասարակությանը գցում թյուրիմացության մեջ:

- Իհարկե այդպես է, բայց մենք պառակտման նպատակ չունենք: Իհարկե, այսօր պառակտման նպատակով շատ են ստեղծվում կազմակերպություններ, բայց այս փուլում դա նաև բնական է, որովհետև տարբեր են լինում շահերը: Մեր հասարակությունը շերտավորված է, և տարբեր են խնդիրները: Մեզ մոտ այսօր կան ինչպես ֆեոդալներ, այնպես էլ բուրժուաներ, լիբերալներ, և այլ ուժեր: Այս իմաստով, իհարկե տարբեր են լինում ինչպես շահերը, այնպես էլ՝ այդ գաղափարախոսության կրողները:

Համապետական ընտրությունների ժամանակ այսպիսի շարժումների ձևավորումը նորմալ է, քանի որ որոշ ծրագրերի շուրջ պետք է լինի բևեռացում և համախմբում: Սոցիալական տարբեր ծրագրերով քաղաքական կուսակցությունները կարող են դաշինք կազմել: Շատ բնական է, որ այս կամ այն ուժը լինի այս կամ այն ուղղվածության՝ արևմտամետ, արևելամետ և այլն: Կարևորը նպատակներն ու գաղափարներն են: Ես նորմալ եմ համարում, երբ 2-3, նույնիսկ 4 խմբավորում համախմբվում են: Մենք այսօր շատ ունենք մարդ-կուսակցություններ, որոնք այս կամ այն ուժի հետ համատեղ են հանդես գալիս, բայց պետք է հասկանալ, թե այդպիսի ուժերն այսօր ի՞նչ են արել մեր հասարակության համար, ի՞նչ խնդիրներ են առաջ քաշում, և ինչպե՞ս են աշխատում: Նրանք պետք է ցույց տան, որ այսօր գործում են ազգային շահերից ելնելով և առաջին հերթին մեր քաղաքացիների շահերն են պաշտպանում: Իսկ ընդհանուր առմամբ՝ ես դեմ չեմ, որ միանմանները միանան: Սա շատ կարևոր է, իսկ եթե կռվում են տաս հոգով ու ոչ մի արդյունք չեն տալիս, չեն կարողանում որևէ հաշտության եզրեր գտնել, դա արդեն նորմալ չէ:

- Պարոն Արշակյան, չբացառեցիք ձեր մասնակցությունը հաջորդ խորհրդարանական ընտրություններին: Եթե ամեն դեպքում որոշում կայացնեք մասնակցելու, ապա որքա՞ն կգնահատեք Ձեր շանսերը՝ հաջորդ խորհրդարանում հայտնվելու:

- Եթե մենք մասնակցենք՝ որպես մարդ կուսակցություն, ապա զրոյական, բայց եթե մենք կարողանանք միավորվել ու գտնել գաղափարակիցներ, այսինքն, լինի գաղափարների ու ծրագրերի ընդհանրություն, ապա մեծ շանսեր կունենանք: Մենք պետք է կարողանանք մեր ռեսուրսները միավորել այլ ուժերի հետ ևս: Մենք պետք է ստեղծենք միասնական պլատֆորմ, որպեսզի ջանքերը միավորելով կարողանանք հաղթահարել: Դաշինքում չպետք է լինի կոշտ կուսակցականություն: Այսինքն, դաշինքը պետք է լինի կոնֆեդերացիա, որտեղ կարողանան ազատ առաջ քաշվել առաջնային գաղափարները, ինչպես, օրինակ Հայաստանի, Արցախի և Սփյուռքի կարևորագույն խնդիրներն են: Ֆրակցիայում ընդգրկված կուսակցությունները պետք է ազատություններ ունենան, որպեսզի իսկապես կարողանան ինչ-որ բան անել: Իսկ եթե ներկայացվեցին նեղ կուսակցական շահերը, ապա միասնականություն չի լինի: Ում հետ էլ, որ մենք համագործակցության եզրեր գտնենք, մենք չպետք է այնպես անենք, որպեսզի հետագայում պառակտվենք: Այնտեղ պետք է լինի միասնություն, որպեսզի կարողանանք կանոնակարգել հետագա մեր քայլերը: Բոլոր հարցերում պետք է ունենանք ազատություն: Դա կլինի և´բանավեճի համար, և´ քվեարկության, և´ որոշումներ կայացնելու առումով: Այսինքն, մենք պետք է լինենք ապակենտրոն ուժ, որպեսզի կարողանանք ընդհանուր եզրեր գտնել;

Այսօր Սփյուռքի մեր հայրենակիցները շատ ակտիվ են և ցանկություն են հայտնել մասնակցել հայաստանյան ներքաղաքական կյանքի զարգացումներին: ՊՊԾ գնդի գրավման դեպքերը ձեզ վառ օրինակ: Մենք ուզում ենք երկրորդ պալատի միջոցով կարգավորել նրանց մասնակցությունը այդպիսի գործընթացներին: Օրինակ՝ ՊՊԾ գնդի գրավման ժամանակ «Գլոբալ Հայեր» կազմակերպությունը հայտարարություն տարածեց, որով միջամտեց Հայաստանի ներքին գործերին: Այդ ժամանակ էր, որ հայրենադարձ հայերի հերթ էր գոյացել, ովքեր ուզում էին ելույթներ ունենալ: Այսինքն, մեր սփյուռքահայությունն ակտիվորեն մասնակցում էր այդ ճգնաժամին, սակայն ոչ կանոկակարգված ձևով: Այսօր այսպիսի քայլերն օրինականացնելու անհրաժեշտություն ունենք: Սփյուռքը արդեն մեր կյանքին մասնակցում է, բայց հախուռն ձևով, անկանոն, որը պետք է կանոնակարգել:

- Այսինքն՝ դուք նաև այլընտրանքային ուժ եք Ձեզ համարում:

- Այլընտրանք չկա: Սահմանադրությանն ու սահմանադրական փոփոխություններին այլընտրանք ենք, բայց ընդհանուր առմամբ՝ ոչ: Մենք գտնում ենք, որ Սահմանադրությունը պետք է բարեփոխվի: Մենք ասում ենք, որ այն ինչ տեղի է ունենում այսօր, պետք է օրինականացնել: Սա այլընտրանք չէ: Իսկ մինչև մենք չհայտնվենք Խորհրդարանում, չենք կարող Սահմանադրական բարեփոխումներից խոսել:

Արմինե Եփրեմյան