Ապրիլյան քառօրյա պատերազմին հաջորդած թվացյալ հրադադարի պայմաններում ձախ ոտքից զրկված Նորայր Զախարյանը շարունակում է ապրել ակտիվ կյանքով' միայն երբեմն հիշելով պրոթեզավորված ոտքի մասին:
Նորայր Զախարյանը ծնվել է 1997 թվականին Գավառ քաղաքում, որտեղ էլ մեծացել է: Ծառայել է Մարտակերտում, վիրավորվել Թալիշում' ականի պայթյունից:
«Արմենպրես»-ի թղթակիցը Նորայրին հանդիպել է Հաղարծինի վանական համալիրում, ուր նա ու իր ընկերը «Ֆրեսկո» միջազգային կինոփառատոնի վրանային ճամբարի մասնակիցներից էին:
«Պատերազմի առաջին օրվանից' ապրիլի 2-ի լույսը, որ բացվեց, զորամասից դուրս ենք եկել, գնացել ենք առաջնագիծ ականապատման աշխատանքներ կատարելու: Առաջին տպավորություններն այնպիսին էին, որ սովորական բան է, ասում էինք' հեսա կդադարի, էն էլ չորս-հինգ օր տևեց' չհաշված վերջնական հրադադարը, որից հետո կրկին կրակում էին»,- վերհիշում է 19-ամյա Նորայր Զախարյանը:
Նրա խոսքով' զինվորների տրամադրվածությունը միշտ էլ մարտական է եղել, երբեք չեն ընկճվել, որովհետև իմացել են' տանը սպասող կա և դրա համար արժի գնալ մահվան դեմ, հաղթել ու հասնել ընտանիք, թեկուզ վիրավոր, բայց ողջ հասնել տուն: «Ցավոք սրտի, դա ոչ բոլորի մոտ ստացվեց, ունեցանք շատ զոհեր, ամենքն իրենց ընտանիքի լույսն էին: Վիրավորներ էլ շատ ունեցանք, բայց, ինչպես տեսնում եք, հաղթել ենք: Տղերքի ոգին է հաղթել: Ոչ թե ունեցած կամ չունեցած զենքով ենք հաղթել, այլ հայի մարտական ոգով»,- ասում է ծառայությունը ոչ իր կամքով կիսատ թողած զինվորը:
Ոտքը կորցնելու մասին պատմելիս Նորայրը մեջբերում է հայտնի ասույթը' «այն, ինչ մեզ չի սպանում, ավելի ուժեղ է դարձնում»: «Ինն ամիս եմ ծառայել, զինվորականի կյանքն իմն է եղել, փոքրուց երազել եմ զինվորական լինել, որոշել էի մնալ ծառայության, բայց վիրավորվեցի»,- ասում է Նորայրը: Հակառակորդի կրակոցներից շեղվել է ու ոտքը ականի վրա դրել: Հիմա, բարեբախտաբար, դա անցյալ է, ինքն այժմ ոտք ունի ու քայլում է. պրոթեզավորումը կատարել է Մկրտիչ Գինոսյանը: Ստորին վերջույթներ կորցրած իր մյուս ընկերներին ևս նույն բժիշկն է ինքնուրույն քայլելու ունակությունը վերադարձրել:
Նորայրն իրեն լիարժեք մարդ է զգում' միայն երբեմն ոտքի վրա երկար կանգնելուց է ցավեր ունենում:
Ապագա ծրագրերի մասին խոսելիս մեր զրուցակիցը նշում է' որոշել է շարունակել ուսումը ու թեև ունի սիրած աղջիկ, բայց դեռ ամուսնության մասին չի մտածում: «Քոլեջս դեռ չէի ավարտել, որ գնացի բանակ, մեկ տարի էլ ունեմ: Այս տարի կավարտեմ քոլեջս, դրանից հետո գործերս կտամ համալսարան: Եթե մեզ մոտ աշխատանք գտնեմ, կսովորեմ Գավառում, եթե ոչ' ուժերս կփորձեմ Երևանի պետական համալսարանում: Ուզում եմ իրավաբանության կամ էլ պատմության ֆակուլտետում սովորել»,- ասում է Նորայրը:
«Ապրիլյան դեպքերը յուրաքանչյուրի մեջ ինչ-որ բան փոխեցին, դրանք ի՞նչ ազդեցություն գործեցին քեզ վրա». հարցին' Նորայրի պատասխանը հստակ էր. ինքն ամբողջովին փոխվել է: «Ապրիլյան դեպքերը ինձ 180 աստիճանով փոխել են: Իմ ծրագրերը, իմ մտածելակերպը նախքան բանակ գնալն այլ է եղել, բանակում փոխվել է, իսկ ապրիլյան դեոպքերից հետո լիովին է փոխվել: Այն ժամանակ մտածում էի բանակը վերջացնեմ, այս աշխատանքը կանեմ, այն աշխատանքը կանեմ: Դեպքերից հետո ամեն ինչ խառնվում է մեջդ, մի 2 ամիս չէի կարողանում ուշքի գալ: Հայրենիքի նկատմամբ քո նվիրումն ու հարգանք ն էլ ավելի է մեծանում: …Մենք կարող է տանը մեր շորը հանեինք, գցեինք մի կողմ' մտածելով մայրիկը կհավաքի, իսկ բանակում մենք ինքնուրույն ենք ու գնահատում ենք յուրաքանչյուր աշխատանք, թեկուզ չնչին, որ կատարում ենք: Դա քո աշխատանքն է' անկախ նրանից մեծ է, փոքր է»:
Ծառայակից ընկերների հետ էլ համարյա ամեն օր է խոսում ու նշում, որ նրանց ոգին տեղն է, երբեք չեն ընկճվել, դեռ իրեն են ոգևորում, որ ամեն ինչ լավ է լինելու: «Վիրավորում ստանալու ժամանակ ինձ օգնած կամավոր տղաներից շատերի հետ շփում ունեմ, ինչպես նաև կապ ունեմ իմ պալատակից ընկերների' Արման Ավետիսյանի, Արսեն Մեհրաբյանի հետ: Իսկ Սարգիս Ստեփանյանը (վիրավոր ընկերոջը չեզոք գոտուց դուրս հանելիս երկու ոտքն ու աջ ձեռքը կորցրած ՀՀ ԶՈՒ մայոր), ճիշտ է պալատից չէ, բայց մեզ ոգևորողներից է: Իրեն տեսնելով ուղղակի մեջդ հպարտություն է առաջանում, «չեմ կար ողանումը» մոռանում ես, որովհետև իր վնասվածքների դիմաց, քոնը ոչինչ է»,- ասում է Նորայր Զախարյանը:
Զինվորին նաև փողոցում են ճանաչում, քայլելիս անընդհատ շշուկներ է լսում' «սա հեռուստացույցի մեջի տղան չէ՞», նաև մոտենում ու իրենց գնահատանքի խոսքն են փոխանցում Նորայրին, որից նա միայն ուրախանում ու էլ ավելի է հպարտանում. «մարդիկ իրենց սրտի թելադրանքով արտահայտվում են, գնահատում մեր արածը: Ժողովրդի վերաբերմունքը շատ բարձր է»:
Անի Նազարյան
