ԽՍՀՄ առաջին նախագահ Միխայիլ Գորբաչովը կարծում է, որ խորհրդային իշխանություններն ի սկզբանե թերագնահատել են Խորհրդային Միությունում ազգամիջյան հարաբերությունների խնդիրների մասշտաբները և դրա նորացման անհրաժեշտությունը։ Երկիրը կարող էր փրկվել նույնիսկ 1991 թվականի օգոստոսյան հեղաշրջումից հետո՝ ինքնիշխան պետությունների միության ձևավորման օգնությամբ, ասել է նա։
«Սկզբում մենք թերագնահատում էինք ազգամիջյան հարաբերությունների, կենտրոնի և հանրապետությունների միջև հարաբերությունների խնդիրների մասշտաբն ու խորությունը: Մենք անմիջապես չեկանք այն եզրակացության, որ միությունը պետք է թարմացվի», - ՏԱՍՍ-ին ասել է Գորբաչովը:

«Բայց նույնիսկ երբ հանրապետությունները հայտարարեցին իրենց անկախությունը, և ԽՍՀՄ նախագահի պաշտոնները լրջորեն թուլացան, ես հավատում էի, որ միությունը կարող է պահպանվել և առաջարկեցի համաձայնության գալ ինքնիշխան պետությունների միության մասին», ֊նշել է ԽՍՀՄ առաջին նախագահը։

Նա հավելել է, որ ինքնիշխան պետությունների միությունը դառնալու էր դաշնային պետություն՝ հանրապետությունների էլ ավելի լայն լիազորություններով։ «Մասնավորապես, նրանք կդառնային ՄԱԿ-ի անդամ, իսկ Միությունը կպահպաներ իր տեղը Անվտանգության խորհրդում։ Զինված ուժերի միասնությունը, միջուկային զենքի նկատմամբ վերահսկողությունը կպահպանվեր։ Ես վստահ եմ, որ դա շատ ավելի լավ կլիներ, քան այն, ինչ տեղի ունեցավ Միության փլուզումից հետո»,- եզրափակել է Գորբաչովը։