Lragir.am. Հասարակությունը փորձում է Երեւանի քաղաքապետարանից պարզաբանումներ ստանալ քաղաքային տրանսպորտի ուղեվարձի 50 տոկոս թանկացման կապակցությամբ, հասկանալու համար, թանկացման հիմնավորումների տեսքով: Խոսքը բնականաբար հանգամանալից հիմնավորումների մասին է՝ թվերով ու ծավալներով, համեմատական վերլուծություններով:
Հիմնավորում չկա: Ոչ մի պատասխանատու չի փորձում բացատրել մարդկանց, թե ինչու է թանկանում ուղեվարձը, ինչու է հենց 50 տոկոս թանկանում:
Հասկանալի է՝ ինչո՞ւ պետք է բացատրեն, եթե նրանց դիրքերը մարդկանցից կախված չեն: Տարոն Մարգարյանին քաղաքացիները չեն ընտրել, այլ կուսակցական «ավագանու» հավանությամբ ընտրել է թաղային խաժամուժը: Հետեւաբար, Երեւանի քաղաքապետարանը հաշվետու է այդ խաժամուժի, ոչ թե քաղաքացիների առաջ:
Այնպես որ, նույնիսկ մեծահոգություն է, երբ քաղաքացիներին մի երկու բառով ասում են, թե թանկացնում են գազի գնի ու սպասարկման որակի բարձրացման համար: Այդքանն էլ բավական է: Իսկ մնացածը՝ գնացեք եւ գտեք թաղային ցանկացած մանր կամ միջին հեղինակություն, եւ նա ձեզ կբացատրի, հանգամանալից, թե ինչու է թանկանում քաղաքային տրանսպորտը, եւ այն էլ 50 տոկոսով:
Բայց, ի վերջո, երբ հասարակություններն ու պետությունները Սահմանադրություն են գրում եւ ընդունում, հենց այդպիսի իրավիճակները հաշվի առնելով են տարանջատում իշխանության թեւերը, նախատեսում շահերի բախում կառավարման եւ վերահսկող մարմինների միջեւ, ստեղծում անկախ կոչված հանձնաժողովներ:
Դրանցից մեկն էլ կոչվում է տնտեսական մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողով, որի լիազորությունները, իրավասությունները, ըստ իշխանության արդեն մի քանի տարի շարունակվող հավաստիացումների, պետք է ընդլայնվեն:
Եթե չի աշխատում քաղաքապետարանը, եթե այն հաշվետու չէ քաղաքացիներին այնքան ու այնպես, ինչպես Տարոն Մարգարյանին քաղաքապետ կարգած թաղային խաժամուժին, ապա պետք է գործի անցնեն Սահմանադրությամբ եւ օրենքներով նախատեսված այն կառույցները, որոնք կարող են տվյալ իրավիճակին խառնվել:
Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողովը՝ Արտակ Շաբոյանի գլխավորությամբ, կարծես թե այդ կառույցներից մեկն է եւ օրինակ կարող է փորձել ուսումնասիրել, թե ինչու է երթուղայինների ուղեվարձը թանկանում ընդհանրապես կամ թանկանում 50 տոկոսով:
Շաբոյանը լիազորություններ չունի՞, իսկ Ռոբերտ Նազարյանի գլխավորած Հանրային ծառայությունների կարգավորման հանձնաժողո՞վը: Այն էլ չունի՞: Ուրեմն, նորմալ երկրում շտապ հրավիրվում է ԱԺ արտահերթ նիստ, որտեղ արտահերթ կարգով կատարվում են օրենսդրական փոփոխություններ, եւ Շաբոյանին կամ Նազարյանին տրվում են այդ լիազորությունները:
Կլինի՞ այդպիսի բան: Իհարկե ոչ: Ոչ, որովհետեւ այն մարդիկ, ովքեր հանդիսանում են երթուղային գծերի տերեր եւ ում եկամուտների մասին է խոսքը, Երեւանի քաղաքապետարանի եւ Հայաստանի խորհրդարանի պաշտոնյաներ են: Նրանք իրենք իրենց որոշումները եթե ստուգեն, ապա առավալագույնը, որ կարելի է սպասել, դա եզրակացությունն է, թե գծերը դեռ վնասով են աշխատում եւ պետք է մի քիչ էլ թանկացնել:
Ու կթանկացնեն, ոչ ոք թող չկասկածի, որովհետեւ իրենք էլ չեն կասկածում, որ հասարակությունը կարող է թանկացման դեմ զանգվածային բողոքի դուրս գալ կամ կարող է գտնվել մի կոլեգիալ մարմին, որը կնախաձեռնի ու կգեներացնի այդ բողոքը: Հիմնական քաղաքական ուժերը ընտրություններին լավ քրտնելուց հետո հանգստանում են, թեեւ երբ նրանք աշխատում են, հասարակությանը սովորաբար իշխանությունից պակաս չեն գցում՝ պարզապես նրանց դեպքում կորուստները հիմնականում բարոյահոգեբանական են:
Քաղաքացիական դաշտում էլ երբ ձեւավորվում է այսպես ասած քիչ թե շատ առաջնորդահեն կառույց, մարմին, օրգանիզմ, մինչեւ իշխանությունը կհասցնի մտահոգվել ու քայլեր ձեռնարկել դրա դեմ, առաջինն իրենց քարոզչական օրգաններով այդ կառույցը աղտոտում են հենց քաղաքական ուժերը, ու նորից հանգստանում:
Իսկ իշխանությունն առջեւում դեռ երկար ժամանակ ընտրություն չունի, որ մտահոգվի հասարակական խոհանոցային դժգոհության աճով: Հույս ունեն, որ մինչեւ ընտրություն մի բան կմտածեն, կամ էլ դժգոհ զանգվածի հերթական խոշոր քանակը կարտագաղթի, թուլացնելով լարումը:
Հայաստանը վաղուց հասել է հասարակության բարոյահոգեբանական, ինչպես նաեւ սոցիալ-իրավական այնպիսի մի վիճակի, երբ արդեն չկան լոկալ կորուստներ, եւ ազգային անվտանգության սպառնալիք է արդեն նաեւ քաղաքային ուղեվարձի թանկացումը: Ու այդ սպառնալիքը չի գալիս Թուրքիայից, Ռուսաստանից, Ադրբեջանից, Արեւմուտքից կամ հարավից: Այդ սպառնալիքը գալիս է Հայաստանի իշխանությունից, Հայաստանի նախագահից՝ ում համար երեւանյան դալաններից յուրաքանչյուրը մեկուկես միլիոն դրամով նորոգող Տարոն Մարգարյանը համեստ քաղաքապետ է, խոշոր գործարար Գագիկ Խաչատրյանը՝ ՊԵԿ-ի արդյունավետ նախագահ, աղքատության 35 տոկոս ցուցանիշի հասցրած կառավարությունը՝ խնդիրները եւ առաջադրանքները կատարած կառավարություն, ում համար խորհրդարանական բիզնեսմեն մեծամասնության մոտ թղթերով ամեն ինչ կարգին է, իսկ միակ ոչ կարգինը խորհրդարանի աշխատանքը լուսաբանողների ինտելեկտն է:
Հայաստանում սիրում են հպարտանալ գիտական պոտենցիալով, եւ այդ հպարտության առարկաներից մեկն էլ եղել է հայաստանյան արագացուցիչը, որը վերջերս կարծես թե նույնիսկ արդիականացման ինչ որ ծրագրում էր ներգրավվել: Բայց դա անպայման մնացել է ստվերում: Եվ չէր կարող չմնալ, որովհետեւ հիմա Հայաստանն ունի այլ արագացուցիչ՝ ազգային անվտանգության սպառնալիքների արագացուցիչը, որն արդիականացման բոլոր փուլերը անցել է վաղուց եւ արձանագրում է աներեւակայելի արդյունքներ:  

ՋԵՅՄՍ ՀԱԿՈԲՅԱՆ